اعتبارسنجی سندی روایات تفسیری در منابع امامیه: بررسی روایات ماجرای عذاب قوم حضرت نوح (ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معارف، دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن، دانشگاه آزاد کاشان، کاشان، ایران

چکیده

منابع امامیه مملو از روایاتی است که در تفسیر قرآن قابلیت استفاده دارد. اما به علت ضعف سند یا جعلی‌بودن نمی‌توان تمام این روایات را به کار گرفت. لذا لازم است با روشی سنجیده، روایات مقبول از دیگر روایات جدا شود. هدف این مقاله ابتدا امکان‌سنجی استفاده از روایات تفسیری، و سپس نشان‌دادن نمونه‌ای کاربردی از دسته‌ای از روایات تفسیری در باب عذاب قوم نوح (ع) است. نتایج حاکی از ترجیح دیدگاه امکان استفاده از خبر واحد ثقه در تفسیر قرآن است. با اعتبارسنجی سندی این روایات، منطبق با روش متداول در علم رجال شیعه، معتبر از غیرمعتبر معلوم می‌شود. بدین‌منظور سند شش روایت بررسی، و اطلاعات به‌دست‌آمده از روایات صحیح‌السند به مطالب قرآنی مربوط به آن افزوده می‌شود و به ‌عنوان روشی کاربردی در تفسیر روایی پیشنهاد می‌شود. روش این پژوهش بنیادین، اسنادی، با تحلیل داده‌ها به صورت میان‌رشته‌ای است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assessing the Credibility of the Chain of Transmission of Interpretive Narrations in Imami Sources: Examining the Narrations on the Torment of Noah's People (AS)

نویسندگان [English]

  • Ali Almasi 1
  • Azam Torabi 2
1 Assistant Professor, Department of Education, Kashan University of Medical Sciences, Kashan, Iran
2 PhD Student of Quranic Sciences, Kashan Azad University, Kashan, Iran
چکیده [English]

Imami sources are full of narrations that can be used to interpret the Quran. But due to the chain of transmission's weakness or fakeness, it is impossible to use all these narrations. Therefore, it is necessary to separate acceptable narrations from other narrations with a correct method. The purpose of this article is first to examine the possibility of using interpretive narrations and then to show a practical example of a group of interpretive narrations about the torment of Noah's people. The results indicate the preference of the view of the permissibility of using wahed (single) narrations, quoted by a reliable person, in interpreting the Quran. By assessing the credibility of the chain of transmission based on the common method in the Shia Elm Rejal (the science of knowing men), the authentic narrations are determined from the non-authentic ones. For this purpose, the chains of transmission of six narrations are examined, and the information obtained from authentic narrations is added to the related Quranic materials and it is proposed as a practical method in narrative interpretation. The method of this research is fundamental and citational with interdisciplinary data analysis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpretative Narrations
  • Narrative Interpretation
  • Traditional Interpretation
  • Hadith Collections
  • Chain of Transmission Research
  • Imami Narration

مراجع

قرآن کریم، ترجمه: محمدمهدی فولادوند.
اشکوری، محمد بن علی (1373). تفسیر شریف لاهیجی، تهران: دفتر نشر داد، چاپ اول.
بحرانی، هاشم بن سلیمان (1416). البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت، چاپ اول.
تبریزی، جواد (1429). الموسوعة الرجالیة، قم: دار الصدیقة الشهیدة.
تفرشی، مصطفی بن الحسین (1377). نقد الرجال، قم: مؤسسة آل البیت (ع).
جوادی آملی، عبدالله (1379). تسنیم: تفسیر قرآن کریم، قم: اسراء.
خویی، سید ابوالقاسم (1413). معجم رجال الحدیث، بی‌جا: بی‌نا.
خویی، سید ابوالقاسم (بی‌تا). البیان فی تفسیر القرآن، بی‌جا: مؤسسة احیاء آثار الامام خوئی، در: yun.ir/yb0i51 (دسترسی 15/2/1400).
دیاری بیدگلی، محمدتقی؛ کوهی، علی‌رضا (1390). «بررسی مبنای امام خمینی در حجیت روایات فقهی و غیرفقهی»، در: قیم، ش3، ص57-78.
رستمی، علی‌اکبر (1380). آسیب‌شناسی و روش‌شناسی تفسیر معصومان (ع)، رشت: کتاب مبین.
سیوطی، عبد الرحمن بن ابی ‌بکر (1404). الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، قم: کتاب‌خانه آیت‌الله مرعشی نجفی، چاپ اول.
شوشتری، محمدتقی (1415). قاموس الرجال، قم: جامعه مدرسین.
طباطبایی، سید محمد حسین (1393). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: الاعلمی، ج3.
طباطبایی، سید محمدحسین (1388). قرآن در اسلام، قم: بوستان کتاب.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن بن علی (1373). رجال الطوسی، قم: جامعه مدرسین.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن بن علی (1420). فهرست کتب الشیعة و اصولهم، قم: مکتبة المحقق الطباطبایی.
طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن بن علی (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
عاملی، جمال الدین حسن بن سعید (1362). معالم الدین و ملاذ المجتهدین، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل.
عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه (1415). تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان، چاپ چهارم.
عیاشی، محمد بن مسعود (1380). تفسیر العیاشی، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.
فاضل لنکرانی، محمد جواد (1428). مدخل التفسیر، قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (ع).
فیض کاشانی، ملامحسن (1374). تفسیر الصافی، تهران: کتاب‌خانه صدر.
قرائتی، محسن (1387). تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ج4.
قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (1368). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تحقیق: حسین درگاهی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
قمی، علی بن ابراهیم (1363). تفسیر القمی، قم: دارالکتاب، چاپ سوم.
کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله (1336). منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران: کتاب‌فروشی محمدحسن علمی، چاپ سوم.
کشی، محمد بن عمر (1404). اختیار معرفة الرجال، قم: مؤسسة آل البیت (ع).
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی (روضه)، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم.
مصباح یزدی، محمدتقی (1389). «حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن»، در: معرفت، س19، ش152، ص5-14.
معرفت، محمدهادی (1379). تفسیر و مفسران، قم: مؤسسه فرهنگی التمهید.
مکارم شیرازی، ناصر (1392). قصه‌های قرآن: قصه‌های برگرفته از تفسیر نمونه، قم: دار الکتب الاسلامیة.
نجاشی، احمد بن علی (1365). رجال النجاشی، تحقیق: شبیری زنجانی، قم: جامعه مدرسین.
نرم‌افزار درایة النور 1 (بی‌تا). قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
نرم‌افزار درایة النور 2 (بی‌تا). قم: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
هاشمی شاهرودی (بی‌تا). فرهنگ فقه فارسی، در: yun.ir/o77q1g (دسترسی 12/2/1400).
یعقوبی، احمد بن اسحاق (1379). تاریخ یعقوبی، بیروت: دار صادر.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار