بررسی و نقد کتاب دوازده انسان معصوم، امامان و بنای تشیع اثر متیو پیرس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ، جامعة المصطفی العالمیة (ص)، قم، ایران

2 دانشیار گروه شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

3 دانش‌آموخته دکتری تاریخ تشیع، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

متیو پیرس، شیعه‌پژوه غربی، در کتاب دوازده معصوم به نقش پنج مؤلف قدیس‌نگار شیعی و کتاب‌های ایشان در هویت‌بخشی به شیعه پرداخته است. این کتاب‌ها عبارت‌اند از: اثبات الوصیة مسعودی، دلائل الامامة طبری، الارشاد شیخ مفید، اعلام الوری طبرسی و مناقب آل ابی ‌طالب ابن‌شهرآشوب. وی در این کتاب، به نقش اصلی و مؤثر این قدیس‌نگاران، در هویت‌بخشی به جامعه شیعه، تقدس و معصومیت‌یافتن امامان و ایجاد تاریخ مقدس تشیع، مرزبندی‌های اعتقادی‌عملی شیعه از غیرشیعه و شکل‌گیری تاریخ شفاهی و مقدس شیعی از طریق داستان‌پردازی‌ها و حکایات این مؤلفان، پرداخته است. موضوع نوشتار متیو پیرس، تاریخ فکر و اندیشه است که می‌کوشد با استفاده از روش تاریخی، پیدایش فکر شیعی را به قدیس‌نگاران شیعی نسبت دهد. مطرح‌شدن این دیدگاه از سوی وی، در مبانی‌ای ریشه دارد که نویسنده برای خود برگزیده و بر اساس آن، به چنین اظهارنظری دست‌ یازیده است. پژوهش حاضر در صدد است مبانی و روش مؤلف را بر اساس مبانی دینی مسلمانان و روش و اصول تاریخی و حدیثی و رجالی، بررسی و نقد کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Review and Criticism of the Book Twelve Infallible Men: The Imams and the Making of Shiism by Matthew Pierce

نویسندگان [English]

  • Hossein abdolmohamadi 1
  • . Mohammad Ghafoori Nejhad 2
  • mohammad zarqani 2
  • zahra mosafer 3
1 Associate Professor, Department of History, Al-Mustafa International University, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Shia Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
3 PhD Student in the History of Shiism, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
چکیده [English]

Matthew Pierce, a western researcher of Shiism, in the book Twelve Infallible Men discusses the role of five Shiite canonizer and their books in giving identity to Shiism.  These books include Ethbat al-Wasiyah by Masudi, Dalael al-Imamah by Tabari, Al-Ershad by Sheikh Mofid, Elam al-Wara by Tabarsi, and Managheb Al Abi Taleb by Ibn Shahr Ashub. In his book, Pierce mentions the main and effective role of these canonizers in giving identity to the Shia society, the sanctity and infallibility of the imams, the creation of the sacred history of Shia, the practical demarcation of Shia beliefs from non-Shia, and the formation of the oral and sacred history of Shia through the stories and anecdotes of the above-mentioned authors. The theme of Matthew Pierce's work is the history of thought, which tries to attribute the origin of Shiite thought to Shiite saints by using the historical method. The presentation of this point of view is rooted in the principles that the author has chosen for himself and based on which he makes those statements. The present research aims to examine and criticize the author's principles and methods based on the religious foundations of Muslims, using historical, traditional, and religious methods and principles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Matthew Pierce
  • Shiite Identity
  • Imams' Infallibility
  • Shiite Holy History
  • Shiite Canonization

مراجع

قرآن کریم.
آقاجری، هاشم؛ پناهی، یعقوب (1390). «تبیین تاریخی اصلی‌ترین نظریه‌ها درباره پیدایش تشیع امامی»، در: تاریخ، س6، ش23، ص7-37.
ابن ابی الحدید، عبد الحمید (1378-1383). شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
ابن اثیر الجزری، عز الدین (1409/1998). اسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت: دار الفکر.
ابن اثیر، عز الدین (1414). الکامل فی التاریخ، تحقیق: مکتب التراث، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
ابن بابویه قمی، محمد بن علی (1362). الخصال، تحقیق و تصحیح: علی‌اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین.
ابن بطریق، یحیی بن حسن (1407). عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، قم: جماعة المدرسین بقم، مؤسسة النشر الاسلامی.
ابن حبان، محمد (1396). المجروحین من المحدثین والضعفاء والمتروکین، تحقیق: محمود ابراهیم زاید، حلب: دار الوعی.
ابن حنبل، احمد بن محمد (1403/1983). فضائل الصحابة، تحقیق: شیعیب الأرنؤوط و عادل مرشد و آخرون، بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن درید، محمد بن حسن (1988). جمهرة اللغة، بیروت: دار العلم للملایین، الطبعة الاولی.
ابن سعد، ابو عبد الله محمد (1410/1990). الطبقات الکبری، تحقیق: محمد عبد القادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الأولی.
ابن شاذان قمی، أبو الفضل شاذان بن جبرئیل (1363). الفضائل، قم: رضی.
ابن قتیبة الدینوری، أبو محمد عبد الله بن مسلم (1410/1992). الإمامة والسیاسة، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار الأضواء، الطبعة الأولی.
ابن کثیر، ابو الفداء اسماعیل بن عمر (1412). البدایة والنهایة، تحقیق: مکتب تحقیق التراث، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، دار احیاء التراث العربی.
اشعری، ابو الحسن (1400). مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، آلمان: ویسبادن فرانس شتاینر، چاپ سوم.
الویری، محسن (1391). «گونه‌شناسی انتقادی دیدگاه‌ها درباره تاریخ و چگونگی پیدایش تشیع»، در: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، س3، ش8، ص7-52.
بخاری، محمد بن إسماعیل (1407/1987). الجامع الصحیح المختصر، تحقیق: مصطفی دیب البغا، بیروت: دار ابن کثیر، الطبعة الثالثة.
برقی، احمد بن محمد بن خالد (1343). رجال البرقی- الطبقات، تحقیق و تصحیح: محمد بن حسن طوسی و حسن مصطفوی، تهران: دانشگاه تهران.
بلاذری، احمد بن یحی بن جابر (1417/1996). انساب الاشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت: دار الفکر، الطبعة الاولی.
جعفریان، رسول (1387). مقالات تاریخی (دفتر نهم و دهم)، قم: دلیل ما، چاپ اول.
چهل‌تنی، مهدی (1388). «نقض بی‌طرفی در کتاب مکتب در فرآیند تکامل»، در: کتاب ماه دین، ش142، ص90-97.
حضرتی، حسن (1391). «نسبت تاریخ‌شناسی و علم کلام در حوزه امام‌شناسی: مورد امام رضا (ع)»، در: برهان مبین: مجموعه مقالات همایش علمی‌پژوهشی امام رضا (ع)، ادیان، مذاهب و فرق، تهران: بی‌نا.
خویی، سید ابوالقاسم (1413). معجم رجال الحدیث، بی‌جا: توحید.
دینوری احمد بن داود (1368). الأخبار الطوال، تحقیق: عبد المنعم عامر، قم: منشورات الرضی.
ذهبی، محمد بن احمد (1382). میزان الاعتدال فی نقد الرجال، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت: دار المعرفة.
ذهبی، محمد بن احمد (1424). تاریخ الإسلام: وفیات المشاهر والأعلام، تحقیق: بشار عواد معروف، بیروت: دار الغرب الإسلامی.
رازی، ابو علی مسکویه (1379). تجارب الأمم، تحقیق: ابو القاسم امامی، تهران: سروش، چاپ سوم.
رحیمی، اسدالله (1399). بررسی و نقد علم غیب امامان (ع) در کتاب مکتب در فرآیند تکامل: مبانی، روش و محتوا، رساله دکتری، استاد راهنما: حسین عبدالمحمدی، قم: مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن، وابسته به جامعة المصطفی العالمیة.
سبحانی، محمدتقی؛ صفری، نعمت‌الله؛ واسعی، علی‌رضا (1388). «نشست نقد کتاب مکتب در فرآیند تکامل» در: کتاب ماه دین، ش142، ص40-63.
شریف الرضی، محمد بن حسین (1414). نهج البلاغة، تحقیق و تصحیح: صبحی صالح، قم: هجرت.‌
صفار، محمد بن حسن (1404). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّی الله علیهم، تصحیح و تحقیق: محسن کوچه‌باغی، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
صفری فروشانی، نعمت‌الله (1384). «محمد بن جریر طبری آملی و دلائل الامامة»، در: علوم حدیث، س10، ش37-38، ص223-240.
طبری، محمد بن جریر (1387/1967). تاریخ الطبری: تاریخ الامم والملوک، تحقیق: محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت: دار التراث، الطبعة الثانیة.
طوسی، محمد بن حسن (1414). الأمالی، تحقیق و تصحیح: مؤسسة البعثة، قم: دار الثقافة، الطبعة الاولی.
فاریاب، محمدحسین (1389). «سیری بر نظریه عصمت امام، از آغاز تا سده پنجم هجری»، در: معارف عقلی، س5، ش1 (15)، ص143-178.
قاریان، حسین؛ جباری، محمدرضا (1394). «بررسی انتساب کتاب اثبات الوصیة به مسعودی»، در: تاریخ اسلام، س16، ش1 (61)، ص149-188.
قرطبی المالکی، ابو عمر یوسف بن عبد الله (بی‌تا). الاستیعاب فی اسماء الصحابة، بیروت: دار الکتاب العربی.
القشیری النیسابوری، مسلم بن الحجاج (بی‌تا). صحیح مسلم، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
کشی، محمد بن عمر (1409). رجال الکشی: إختیار معرفة الرجال، تحقیق و تصحیح: محمد بن حسن طوسی و حسن مصطفوی، مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، تحقیق و تصحیح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
گرامی، محمدهادی (1396). مقدمه‌ای بر تاریخ‌نگاری انگاره‌ای و اندیشه‌ای؛ جستارهایی درباره تاریخ‌نگاری اندیشه در مطالعات اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، چاپ اول.
مجهول المؤلف (1391). أخبار الدولة العباسیة و فیه أخبار العباس و ولده، تحقیق: عبد العزیز الدوری و عبد الجبار المطلبی، بیروت: دار الطلیعة.
مسعودی، أبو الحسن علی بن الحسین بن علی (1409). مروج الذهب و معادن الجوهر، تحقیق: اسعد داغر، قم: دار الهجرة، الطبعة الثانیة.
مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1414). تصحیح اعتقادات الإمامیة، تحقیق و تصحیح: حسین درگاهی، قم: کنگره شیخ مفید.
نوبختی، حسن بن موسی (1404). فرق الشیعة، بیروت: دار الأضواء.
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (بی‌تا). تاریخ الیعقوبی، بیروت: دار صادر.
Pierce, Matthew (2016). Twelve Infallible men: The Imams and the Making of Shi’ism, Harvard University Press.
www.britannica.com/topic/hagiograph

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار