تحلیل آرای ابن‌تیمیه درباره امامت و خلافت امام علی (ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری کلام و مذاهب اسلامی، مجتمع آموزش عالی حکمت و مطالعات ادیان، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.

2 استادیار گروه الاهیات، دانشکده شهید محلاتی، قم، ایران.

3 استادیار گروه ادیان و مذاهب، جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران.

چکیده

خلافت علی (ع) بعد از عثمان، محل اتفاق مسلمانان است و علی (ع) تنها خلیفه‌ای است که مردم برای بیعت‌کردن به خانه‌اش هجوم بردند و اصرار کردند که با او بیعت کنند. ابن‌تیمیه، مانند دیگر اندیشمندان، به حوادث دوران خلافت علی (ع) توجه کرده و اصل خلافت حضرت را پذیرفته است. اما درباره حوادث دوران خلافت ایشان دیدگاه‌های متفاوتی را مطرح کرده است که نیاز به بررسی دارد. از باب نمونه، انعقاد خلافت آن حضرت را به دلیل همراهی اهل شوکت و تعدادی از امت درست دانسته اما سپس دچار تردید شده است. وی جنگ‌های رخ‌داده میان علی (ع) و مخالفان را از باب تلاش شخصی برای تثبیت حکومت دانسته است. در حالی که در سیره و گفتار علی (ع) و نیز در منابع تاریخی به تلاش آن حضرت برای تثبیت نظام خلافت به قصد اقامه دین پس از پیامبر (ص) اشاره شده و گزارش‌های تاریخی نیز برخلاف دیدگاه‌های وی است. در این نوشتار که با استفاده از روش کتاب‌خانه‌ای و با مراجعه به آثار ابن‌تیمیه گرد آمده، کوشیده‌ایم آرای کلامی و تاریخی ابن‌تیمیه را تجزیه و تحلیل کنیم. می‌توان گفت مبانی ابن‌تیمیه در این باب کاستی‌های روشنی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of Ibn Taymiyyah's Views on the Imamate and Caliphate of Imam Ali (AS)

نویسندگان [English]

  • Elman Agham Oghlanof 1
  • Ali Reza Mirzayi 2
  • Mohammad Bagher Ghayyumi 3
1 Phd Student in Islamic Theology and Denominations, Higher Education Complex of Wisdom and Religion Studies, Al-Mustafa International University, Qom, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Theology, Faculty of Shahid Mahallati, Qom, Iran,
3 Assistant Professor, Department of Religions and Denominations, Al-Mustafa International University, Qom, Iran,
چکیده [English]

The Caliphate of Ali (AS) after Uthman is the consensus of Muslims. Ali (AS) is the only caliph with whom people rushed to his house to pledge allegiance. Ibn Taymiyyah, like other thinkers, has paid attention to the events of the Caliphate of Ali (AS) and has accepted his Caliphate per se, but regarding the events of Ali's caliphate, he has put forward different views that need to be examined. For example, he considered the establishment of the Caliphate of Ali (AS) to be correct due to the support of the dignitaries and a number of ordinary people, but then he raised some doubts. He considered the wars that took place between Ali (AS) and the opposition as a personal effort to establish the government. However, according to the biography and words of Ali (AS) as well as historical sources, his attempt to establish the caliphate system was intended to revive the religion of Islam after the Prophet (S), and therefore historical reports are contrary to the views of Ibn Taymiyyah. In this article, we have seeks to analyze the theological and historical views of Ibn Taymiyyah by using the library method and referring to his works. As a result, it can be said that Ibn Taymiyyah's principles have clear shortcomings in this regard.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Ali (AS)
  • Ibn Taymiyyah
  • Caliphate
  • Allegiance
ابن الأثیر، علی بن محمد (1407/1987). الکامل فی التاریخ، تحقیق: محمد یوسف الدقاق، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
ابن الأثیر، علی بن محمد (بی‌تا). أسد الغابة فی معرفة الصحابة، تحقیق: علی محمد معوض، عادل أحمد عبد الموجود، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن تیمیة، أبی العباس تقی الدین أحمد بن عبد الحلیم (1405/1984). فضل أهل البیت و حقوقهم، جده: دار القبلة، الطبعة الاولی.
ابن تیمیة، أبی العباس تقی الدین أحمد بن عبد الحلیم (1406/1986). منهاج السنة النبویة فی نقض کلام الشیعة القدریة، تحقیق: محمد رشاد سالم، الریاض: جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة، الطبعة الاولی.
ابن تیمیة، أبی العباس تقی الدین أحمد بن عبد الحلیم (1414/1994). الخلافة والملک، تحقیق: حماد سلامة، بی‌جا: مکتبة المنار، الطبعة الثانیة.
ابن تیمیة، أبی العباس تقی الدین أحمد بن عبد الحلیم (1426/2005). مجموعة الفتاوی، بی‌جا: دار الوفاء للطباعة والنشر والتوزیع، الطبعة الثالثة.
ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم (1410/1990). الامامة والسیاسة، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار الأضواء، الطبعة الاولی.
ابن کثیر، أبو الفداء إسماعیل بن عمر (1408). البدایة والنهایة، بیروت: مکتبة المعارف، الطبعة السابعة.
الحاکم النیسابوری، محمد بن عبد الله (1417/1997). المستدرک علی الصحیحین، الریاض: دار الحرمین، الطبعة الاولی.
الطبری، أبی جعفر محمد بن جریر (بی‌تا). تاریخ الطبری (تاریخ الرسل والملوک)، تحقیق: محمد أبوالفضل إبراهیم، القاهرة: دار المعارف، الطبعة الثانیة.
العسقلانی، أحمد بن علی بن حجر (1434/2013). فتح الباری بشرح صحیح البخاری، بی‌جا: الرسالة العالمیة، الطبعة الاولی.
القرطبی، یوسف بن عبد الله بن عبد البر (بی‌تا). الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق: علی محمد البجاوی، بی‌جا: بی‌نا.
المنقری، نصر بن مزاحم (1410/1990). وقعة الصفین، تحقیق: عبد السلام محمد هارون، بیروت: دار الجیل، الطبعة الثالثة.