نص بر امامت ائمه اهل‌ بیت (ع) از منظر اصحاب اجماع امامین صادقین (ع)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مذاهب کلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

2 دانشیار گروه مذاهب کلامی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

3 استادیار گروه شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

امروزه شیعه امامیه تنها راه نصب امام را نصّ جلی و خفی یا انجام‌دادن معجزه که نوعی نص فعلی است می‌داند و درباره ضرورت تعیین و نصب امام از طرف خدا و معرفی او با نص نبی یا امام پیشین، دلایل و براهین عقلی و نقلی متعددی مطرح می‌کند. برای اثبات و شناخت صفاتی مانند علم و عصمت که برای امام ضروری است، هیچ راهی جز تعیین الاهی و معرفی پیامبر وجود ندارد. بر این اساس، هر فردی که پیامبر (ص) بر امامت او تصریح و تنصیص کرده باشد امام است. اصحاب اجماع امامین صادقین (ع) از ثقه‌ترین شیعیان عصر حضورند که می‌توان به استناد باورهایشان در آن دوران، ریشه‌های تاریخی باور کنونی بر امامت را در دوره حیات ائمه (ع) پی‌جویی کرد. بر اساس وقایع تاریخی، ابراز عقاید و مناظرات ایشان با سایرین، می‌توان به این واقعیت دست یافت که به رغم نظر برخی از متفکران شیعی معاصر، در زمینه باور بر امامت ائمه اهل‌ بیت (ع)، در بدنه عمومی جامعه شیعی تطوری خاص که حکایتگر تکامل در این باور باشد به دست نمی‌آید و غالب شیعیان عصر حضور نیز همچون شیعیان امروز به منصوص از سوی خدا و رسول‌بودن امامان باور داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

ssDecree on the Imamate of the Imams of the Ahl al-Bayt from the Perspective of the consensus companions of Imam Muhammad al-Baqir and Imam Ja’far al-Sadiq

نویسندگان [English]

  • Akbar Bagheri 1
  • Mehdi Farmanian 2
  • Emdad Turan 3
1 Ph.D. Student of Theology, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
2 Associate Professor of Theology, University of Religions and Denominations and Denominations, Qom, Iran
3 Assistant Professor Department of Shia Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
چکیده [English]

Nowadays, the Imamiyyah Shia consider the allocation of Imamate only through apparent or covered decree or through the performance of a miracle, which itself, is an instance of an apparent decree. Numerous rational and traditional proofs and arguments have been put forth that suggest the necessity of the appointment of an Imam by God and his introduction by a decree from the Prophet or the former Imam. In order to prove and recognise attributes like, knowledge and infallibility, which are essential for the Imam, there is no other alternative than appointment by Allah and his introduction by the Prophet.  Accordingly, every person that the Prophet Muhammad specified to and decreed to his Imamate is an Imam. Companions of Imam Muhammad al-Baqir and Imam Ja’far al-Sadiq are among the most trustworthy Shiites of the era of Imams’ presence and based upon their beliefs at that time one can trace the historical roots of the current belief in Imamate. Based on historical events, their opinions and debates with others, one can deduce the fact that, despite the opinion of some contemporary Shiite thinkers about the belief in the Imamate of the Imams of the Ahl al-Bayt, the general body of the Shiite community does not suggest a particular narrative of evolution, and most Shiites in the age of presence, like today's Shiites, had believed in Imamate based on God-given decree and approval of His Messenger.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Companions of the Consensus
  • Decree of Imamate
  • Imams of the Ahl al-Bayt (a)
  • Righteous scholars
  • Shiites of the Age of Presence
ابن‌ قولویه‌، جعفر بن‌ محمد (۱۳۹۴). کامل‌ الزیارات، ‏‫قم:‫ آبانه.
‌‫ابن منظور، محمد بن مکرم (۲۰۰۰). لسان العرب، بیروت: دار صادر.
‌‫ابن میثم، میثم بن علی (۱۴۰۶). قواعد المرام فی علم الکلام، قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی.
‌ باقری،‫ اکبر (1398). نقد نظریه علمای ابرار بر اساس دیدگاه اصحاب اجماع امامین صادقین(ع)، رساله دکتری مذاهب کلامی، استاد راهنما: مهدی فرمانیان، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
بحرانی، عبد الله ‌بن نور الله (1405). عوالم العلوم والمعارف والاحوال، قم: مدرسة الامام المهدی (عج).
‌‫بحرانی، هاشم بن سلیمان (۱۴۱۷). البرهان فی تفسیر القرآن، قم: دار التفسیر.
‌‫تفتازانی، مسعود بن عمر (۱۳۹۰). شرح‌ العقائد النسفیة، ‌‫تهران:‫ شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت.
‌‫تفتازانی، مسعود بن عمر (۱۴۰۹). شرح المقاصد [التفتازانی]، قم: الشریف الرضی.
‌‫جمعی از نویسندگان (۱۳۹۳). معارف کلامی شیعه: کلیات امامت، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
‌‫حر عاملی، محمد بن حسن (۱۳۹۷). اثبات ‌الهداة بالنصوص والمعجزات، تهران: دار الکتب ‌الاسلامیة.
‌‫حلی، حسن‌ بن یوسف (۱۴۱۷). خلاصة ‌الاقوال فی معرفة ‌الرجال، بی‌جا: الفقاهة.
‌‫سید مرتضی، علی ‌بن حسین (1405). رسائل ‌الشریف ‌المرتضی، قم: دار القرآن الکریم.
‌‫صدوق (ابن‌بابویه)، محمد بن علی (۱۳۸۶). کمال الدین و تمام النعمة، قم: جمکران.
‌‫صدوق (ابن‌بابویه)، محمد بن علی (۱۳۹۵). معانی‌ الاخبار، قم: اعتلای وطن.
‌‫صفار، محمد بن حسن (۱۳۹۴). بصائر الدرجات، قم: آستانه مقدسه قم، انتشارات زائر.
‌‫طوسی، محمد بن حسن (۱۳۸۰). الامالی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
‌‫طوسی، محمد بن حسن (۱۳۹۸). کتاب‌ الغیبة، تهران: مکتبة نینوی الحدیثة.
‌‫طوسی، محمد بن حسن (۱۴۱۵). رجال ‌الطوسی، قم: جماعة‌ المدرسین فی‌ الحوزة ‌العلمیة بقم، مؤسسة النشر الاسلامی.
‌‫علم‌ الهدی، علی بن حسین (۱۴۱۰). الشافی فی‌ الامامة، تهران: مؤسسة ‌الصادق.
‌‫فاضل مقداد، مقداد بن عبد الله (۱۴۰۵). ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین، قم: مکتبة آیة ‌الله المرعشی العامة.
‌‫فاضل مقداد، مقداد بن عبد الله (۱۴۳۵). الانوار الجلالیة، ‌‫مشهد:‫ مجمع‌ البحوث‌ الاسلامیة.
‌‫فاضل مقداد، مقداد بن عبد الله الاسدی (۱۳۸۷). اللوامع الالهیة فی المباحث الکلامیة، قم: بوستان کتاب.
‌‫قمی، علی‌ بن ابراهیم (۱۴۱۲). تفسیر القمی، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
‌‫کشی، محمد بن عمر (۱۳۸۲). اختیار معرفة الرجال (جال الکشی)، تهران: وزارة الثقافة والارشاد الاسلامی.
‌‫کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۸۲). الکافی، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
‌‫لاهیجی، عبدالرزاق ‌بن علی (۱۳۷۲ الف). سرمایه ایمان، تهران: الزهرا.
‌‫لاهیجی، عبدالرزاق‌ بن علی (۱۳۷۲ ب). گوهر مراد، تصحیح: زین‌العابدین قربانی لاهیجی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، [ستاد برگزاری کنگره] حکیم عبدالرزاق فیاض لاهیجی.
‌‫مجلسی، محمد باقر (۱۳۹۳). حیاة ‌القلوب، تهران: دریای معرفت.
‌‫مفید، محمد بن محمد (۱۳۷۹). الاختصاص، تهران: مکتبة الصدوق.
‌‫مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۴ الف). الامالی، بیروت: دار المفید.
‌‫مفید، محمد بن محمد (۱۴۱۴ ب). الفصول المختارة، بیروت: دار المفید.
‌‫مفید، محمد بن محمد (۱۴۴۰). الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: دار زین‌ العابدین.
‌‫مفید، محمد بن محمد (1387). مسألتان فی النص علی علی (ع)، قم: تبیان.
نجاشی، احمد بن علی (۱۴۳۷). رجال ‌النجاشی، قم: مؤسسه بوستان کتاب.
‌‫نعمانی، محمد بن ابراهیم (۲۰۰۷). الغیبة، قم: آسیانا.
‌‫هلالی، سلیم بن قیس (۱۴۱۵). کتاب سلیم بن قیس لهلالی، قم: الهادی.