واکاوی روش کلبرگ در فهم قوای بصری امام با رویکردی به فقه الحدیث امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث و استاد مدعو دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

چکیده

چکیده
پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی روش کلبرگ در فهم قوای بصری امام، بر مبنای مقاله «Vision and the Imams» و با رویکردی به فقه الحدیث امامیه می‌پردازد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که نقاط قوّت متعدّدی در روش کلبرگ وجود دارد که عبارت است از: اذعان به وضعیّت رجالی برخی از راویان؛ تطبیق افراد موجود در اسناد حدیث؛ استناد به منابع معتبر شیعی؛ دقّت در منابع برخی روایات؛ توجه به آفت‌های احتمالی در هنگام صدور و نقل حدیث؛ ارائه شواهد قرآنی و روایی برای قوای نظری امام، بینا ساختن نابینا توسّط امامان، مسخ دشمنان شیعه و تفاضل مقام امامان7 بر حضرت ابراهیم7 و استفاده از احادیث مشابه و معارض برای تبیین زمان دقیق دستیابی امام بر عمود نور، شباهت حضرت ابراهیم و امامان در مشاهده ملکوت، قابل مشاهده بودن امام برای تمامی مردم و نشان دادن غیب به دیگران توسط امام. روش کلبرگ آسیب‌هایی نیز دارد مانند بی‌دقّتی در برخی انتساب‌ها، استفاده از منابع نامعتبر یا خدشه‌دار، مراجعه نکردن به منابع لغوی معتبر در فهم معنای واژه و توجه نداشتن به سبب صدور حدیث در برخی موارد. این آسیب‌ها موجب ارائه برخی آرای موهوم مانند قابل مشاهده نبودن فرشتگان برای امام پس از دستیابی به مقام امامت شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study on Kelberg's Method in Understanding Imam's Visual Power on the Basis of Imamiyya Fiqh al-Hadith

نویسنده [English]

  • mahyar khani moghaddam
دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث و استاد مدعو دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
چکیده [English]

The present study uses a descriptive-analytical method to investigate the Kelberg`s method in understanding the Imam's visual power based on the article "Vision and the Imams" – on the basis of Imāmīyya fiqh al-hadith. The results of the research indicate that: there are several cases of strength in Kelberg`s method, which can be acknowledged by some of the narratives of some narrators, the matching of individuals in hadith documents, referring to authentic Shi'ite sources, the precision of the sources of some narrations, considering possible pests during the issuance of hadiths, providing Qur'anic and narrative evidences for the theoretical powers of Imam to sighted-making of the blind, disposing of the Shiite enemies, the difference between the position of Imams on Abraham and the use of similar hadiths and controversy to explain the exact time Imam's access to the perpendicular of light, the likeness of Imam Abraham and the Imams in observing the kingdom, Imam's visibility for all people, the sign giving away to others by Imam. On the contrary, some cases of failure such as inaccuracy in some assignments, the use of ineligible or inaccurate resources, failure to refer to credible sources in understanding the meaning of a word, and lack of respect for causes, the issuance of hadiths in some cases can be seen in his method, which has led to the presentation of some false opinions such as impossibility of seeing angels for Imam after the appointment of Imamate.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Understanding Hadith
  • orientalists
  • Intelligence
  • Imam
  • Kelberg
قرآن کریم.
ابن­ابی­شبهه، محمّدبن­محمّد (بی‌تا)، الوسیط فی علوم و مصطلح الحدیث، قاهره: دار الفکر العربی.
ابن­ابی‌الثلج بغدادی، محمّد بن‌احمد (1410). تاریخ أهل البیت نقلا عن الأئمه (علیهم السلام)، تحقیق: محمّدرضا جلالی حسینی، قم: آل البیت.
ابن­أبی‌الحدید، عبدالحمید بن‌هبه‌الله (1404). شرح نهج البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: مکتبة آیت الله المرعشی النجفی.
ابن­الغضائری، احمد بن‌حسین (1364). الرجال، تحقیق: نویسنده: محمّد رضا حسینی، قم: دارالحدیث.
ابن­شهرآشوب مازندرانی، محمّد بن‌علی (1379). مناقب آل أبی طالب:، قم: علّامه.
ابن­صلاح، عثمان بن‌عبدالرحمان (1421). علوم الحدیث، تحقیق: نورالدین عتر، بیروت: دارالفکر المعاصر.
ابن­عبدالوهّاب، حسین (1369). عیون المعجزات، نجف: منشورات المطبعة الحیدریة.
ابن­قولویه، جعفر بن‌محمّد (1356). کامل الزیارات، تحقیق: عبدالحسین امینی، نجف اشرف: دارالمرتضویة.
اشعری قمی، سعد (1360). المقالات و الفرق، بی‌جا: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوّم.
 
اشعری، ابوالحسن (1400). مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین، ویسبادن: فرانس شتاینر، چاپ سوّم.
افندی، عبدالله (1401). ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، تحقیق: احمد حسینی اشکوری، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
امیری، محمّد مقداد (1390ش). «غدیرخم در آثار پژوهشی انگلیسی زبان غرب»، فصلنامه امامت پژوهی، شماره3، صص250-191.
امینی، عبدالحسین (1397). الغدیر، بیروت: دارالکتاب العربی.
آقابزرگ تهرانی، محمّد محسن (1403). الذریعة إلی تصانیف الشیعة، بیروت: دارالأضواء.
بحرانی، ابن میثم (1406). قواعد المرام فی علم الکلام، تحقیق: سید احمد حسینی، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ دوّم.
بحرانی، سید هاشم (1413). مدینة معاجز الأئمة الإثنی عشر، قم:مؤسسة المعارف الإسلامیة.
بحرانی، سید هاشم (1416).‌ البرهان فی تفسیر القرآن، تحقیق: قسم الدراسات الاسلامیة موسسه البعثة، تهران: بنیاد بعثت.
برقی، احمد بن‌محمّد (1371). المحاسن، تصحیح: جلال الدین محدّث، قم: دارالکتب الإسلامیة، چاپ دوّم.
ثعالبی، عبدالرحمن بن‌محمّد (1418). جواهر الحسان فی تفسیر القرآن، تحقیق: محمّدعلی معوّض، عادل احمد عبدالموجود، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
جرجانی، علی بن‌محمّد (1411). التعریفات، تحقیق:محمّد بن‌عبدالحکیم قاضی، قاهره/ بیروت: دارالکتاب المصری/ دارالکتاب اللبنانی.
حافظ برسی، رجب بن‌محمّد (1422). مشارق أنوار الیقین فی أسرار أمیر المؤمنین، تحقیق: علی عاشور، بیروت: أعلمی.
حر عاملی، محمّد بن‌حسن (1362). أمل الآمل فی علماء جبل عامل، تحقیق: احمد حسینی اشکوری، قم: دارالکتب الاسلامی.
حلّی، حسن بن‌علی بن‌داود (1342). الرجال، تهران: دانشگاه تهران.
حلّی، حسن بن‌یوسف (1365). الباب الحادی عشر، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی.
خصیبی، حسین بن‌حمدان (1419). الهدایة الکبری،‌ بیروت: البلاغ.
خویی، ابوالقاسم (1372). معجم رجال حدیث، قم: مرکز نشر الثقافة الأسلامیة فی العالم.
ذهبی، محمّد بن‌احمد (1414). سیر اعلام النبلاء، تحقیق: شعیب ارناووط، مؤسسة الرسالة.
راغب اصفهانی، حسین بن‌محمّد (1412). مفردات ألفاظ القرآن، تصحیح: صفوان عدنان داوودی، بیروت- دمشق: دار القلم- الدار الشامیه.
رضوی، رسول، شاکر، محمّدتقی (1391).«چیستی عمود نور»، علوم حدیث، شماره 63، صص65-42.
رضوی، محمّد امین (1391). تجسّم عمل یا تبدل نیرو به مادّه، تهران: آفتاب.
زمخشری، محمود (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی، چاپ سوّم.
سکّاکی، یوسف بن‌ابی­بکر (1430). مفتاح العلوم، تحقیق: عبدالحمید هنداوی، بیروت: دارالکتب العلمیة/ منشورات محمّدعلی بیضون.
سیستانی، سیدعلی (1414). الرافد فی علم الاصول، سیدمنیر سیدعدنان، قم: مکتبة آیت الله سیستانی.
السیوری، مقداد بن‌عبدالله (1422). اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، تحقیق: قاضی طباطبائی، چاپ دوّم، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
سیوطی، جلال الدین (بی‌تا). تدریب الراوی فی شرح تقریب النواوی، تحقیق: ابوقتیبه نظر محمّد فاریابی، بی‌جا: دار طیبة.
شاطبی، ابواسحاق (1425). الموافقات فی اصول الفقة، تحقیق: عبدالله دراز، بیروت: دارالکتب العلمیة.
شهید ثانی، زین الدین بن‌علی (1364). معالم الدین وملاذ المجتهدین، قم: انتشارات اسلامی.
صدوق، محمّد بن‌علی (1378). عیون أخبار الرضا (علیه السلام)‌، تحقیق: مهدی لاجوردی، تهران، نشرجهان.
صفّار، محمّد بن‌حسن (1404). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد، تصحیح: محسن کوچه باغی، قم: مکتبه آیه الله المرعشی النجفی، چاپ دوّم.
طباطبایی، سیّد محمّد حسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
طبرسی، احمد بن‌علی (1403). الإحتجاج علی أهل اللجاج، تحقیق: محمّدباقر خرسان، مشهد: نشر مرتضی.
طبرسی، فضل بن‌حسن (1377). تفسیر جوامع الجامع، تهران: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم، ‌.
طبرسی، فضل بن‌حسن (1390). إعلام الوری بأعلام الهدی، تهران: اسلامیه، چاپ سوّم.
طوسی، خواجه نصیر الدین (1407). تجرید الاعتقاد، تحقیق: حسینی جلالی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.‌
طوسی، خواجه نصیر الدین (1413). قواعد العقائد، تحقیق: علی حسن خازم، لبنان: دار الغربة.‌
طوسی، محمّد بن‌حسن (1373). رجال، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجامعة المدرسین، چاپ سوّم.
طوسی، محمّد بن‌حسن (1411). الغیبة، تصحیح: عبادالله تهرانی، قم: علی احمد ناصح، دارالمعارف الإسلامیة.
طوسی، محمّد بن‌حسن (1420). فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنّفین و أصحاب الأصول، تحقیق: عبدالعزیز طباطبائی، قم: مکتبة المحقق الطباطبائی.
عتر، نورالدین (1418). منهج النقد فی علوم الحدیث، دمشق: دارالفکر، چاپ سوّم.
عرب، مرتضی، نقی زاده، حسن (1390). «بازکاوی اعتبار رجالی محمّد بن‌سنان»، فصلنامه علمی- پژوهشی کتاب قیّم، شماره2، ص170-147.
عکبری، عبدالله بن‌حسین (1416). اللباب فی علل البناء و الاعراب، تحقیق: عبداله نبهان، دمشق، دارالفکر.
علم الهدی، سید مرتضی (1410). الشافی فی الإمامة، تحقیق: سید عبد الزهراء حسینی، تهران، مؤسسه الصادق7، چاپ دوم.
عیاشی، محمّد بن‌مسعود (1380). تفسیر العیاشی، تحقیق: هاشم رسولی محلاتی، تهران: المطبعة العلمیة.‌
فرات کوفی، فرات بن‌ابراهیم (1410). تفسیر فرات الکوفی، تحقیق: محمّد کاظم محمودی، تهران: سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
فراهیدی، خلیل بن‌احمد (1409) کتاب العین، چاپ دوّم، قم: نشر هجرت.
فرایمن، ارون (1386). «زندگی‌نامه حسین بن‌حمدان خصیبی، بنیانگذار فرقه نصیری- علوی»، نشریه هفت آسمان، شماره33، صص137-170.
فرزند وحی، جمال، شهروزی، محمّدجعفر (1387). «اسباب ورود حدیث در کافی»، فصلنامه علمی- ترویجی سفینه، شماره 19، ص109-78.
فلاته، عمر بن‌حسن (1401). الوضع فی الحدیث، بیروت/دمشق: موسسة مناهل العرفان/مکتبة الغزالی.
فیض کاشانی، محمّد (1415). تفسیر الصافی، تحقیق: حسین اعلمی، تهران: مکتبة الصدر، چاپ دوّم.
قاسمی، جمال الدین (1418). محاسن التاویل، تحقیق: محمّد باسل عیون السود، بیروت: دارالکتب العلمیه.
قطب الدین راوندی، سعید بن‌هبة الله (1409). الخرائج و الجرائح، تحقیق:مؤسسة الإمام المهدی (عج)،قم:مؤسسه امام مهدی (عج).
قمی مشهدی، محمّد (1368). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تحقیق: حسین درگاهی، تهران: سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامی.‌
قمی، علی بن‌ابراهیم (1367). تفسیر قمی، تحقیق: سید طیب موسوی جزایری، قم: دارالکتاب، چاپ چهارم.
کشی، محمّد بن‌عمر (1409). إختیار معرفة الرجال، تصحیح: محمّد بن‌حسن طوسی، تحقیق: حسن مصطفوی، مشهد: مؤسّسه نشر دانشگاه فردوسی.
کلبرگ، اتان (1390). «امام و قوای بصری»، مترجم: ابوالفضل حقیری، فصلنامه امامت پژوهی، شماره 3، ص148-113.
کلینی، محمّد بن‌یعقوب (1407). الکافی، تصحیح: علی اکبر غفاری و محمّد آخوندی، تهران: دارالکتب الإسلامیه، چاپ چهارم.
مامقانی، عبدالله (1428). مقیاس الهدایة فی علم الدرایة، تحقیق: محمّدرضا مامقانی، قم: دلیل ما.
مجلسی، محمّدباقر (1403). بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ دوّم.
مجلسی، محمّدباقر (1404). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تحقیق: هاشم رسولی محلّاتی، تهران: دارالکتب الاسلامیة، چاپ دوّم.
محقّق حلّی، جعفر بن‌حسن (1421). المسلک فی أصول الدین، تحقیق: رضا استادی،‌ مشهد: آستان قدس رضوی.
محمدی صبور، حمید (27/04/1395). «اتان کلبرگ، صهیونیست ضد تشیع»، پایگاه علم و دانش‌پژوهی هادی، http://www.haadi.ir/News-462.
مسعودی، عبدالهادی (1389). روش فهم حدیث، تهران: انتشارات سمت و دانشکده علوم حدیث.
مشکور، محمّد جواد (1372). فرهنگ فرق اسلامی، مشهد: آستان قدس رضوی چاپ دوّم.
معارف، مجید (1383). «خانواده حدیث و نقش آن در فقه الحدیث»، فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش دینی، شماره8، ص46- 74.
مغنیه، محمّد جواد (1414). الجوامع و الفوارق بین السنة و الشیعة، بیروت: مؤسسة عزّالدین.
مفید، محمّد بن‌محمّد (1413). الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم، کنگره شیخ مفید.
میرداماد، محمّدباقر (1380). الرواشح السماویة، قم: دارالحدیث.
نجاشی، احمد بن‌علی (1365). الرجال، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجامعة المدرسین، چاپ ششم.
نویسندگان (1390). «پرونده علمی امامت پژوهان غرب انگلیسی زبان» فصلنامه امامت پژوهی، شماره 1، ص173-157.
 
Kohlberg ,Etan (2003) "Vision and the Imams",in: Autour du regard: Melanges Gimaret, Ed. E. Chaumont, avec la collaboration de D. Aigle, M.A. AmirـMoezzi et P. Lory, Peeters
Hegel, Georg Wilhelm Friedrich (2001), The Philosophy of History. With Prefaces by Charles Hegel and the Translator, J. Sibree, M.A, Batoche book, Canada.