واژه‌شناسی نشانه‌های ظهور و قیام در منظومه معارف مهدوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه کلام و فلسفه، پژوهشگاه علوم اسلامی دانشگاه امام صادق(ع)

2 دانشجوی دکتری رشته کلام امامیه، دانشگاه قرآن و حدیث قم.

چکیده


یکی از زیرشاخه‌های مباحث مهدوی، بحثِ نشانه‌های ظهور است. در کنار عبارت نشانه‌های ظهور، عبارت نشانه‌های قیام نیز مطرح شده است. واژه «علائم الظهور» در زبان عربی و «نشانه‌های ظهور» در زبان فارسی، در پژوهش‌ها و تحقیقات مهدوی فراوان به‌کار رفته است و برخی محققان با قطعی دانستن ورود این عبارت در معارف مهدوی، به بحث درباره این موضوع پرداخته‌اند؛ اما با بررسی آموزه‌های مهدوی روشن می‌شود که این عبارت نه‌تنها در روایات، بلکه در بیان دانشمندان هم‌عصر پیشوایان معصوم7 نیز به‌کار برده نشده است. در نتیجه برخی محققان در به‌کارگیری این واژه تردید کرده‌اند. این تحقیق بر آن است ضمن بیان تفاوت‌های میان واژه قیام و ظهور در ادبیات دینی، با بیان شواهد و مستندات لازم، دلایل درستی به‌کارگیری عبارت نشانه‌های ظهور و سازگاری آن با آموزه‌های مهدوی را تبیین و پیامدهای این دیدگاه را نمایان کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Terminology of the Signs for Imam Mahdi`s Time of Advent, Zuhur, as Found in Mahdawi System of Studies

نویسندگان [English]

  • hamid negaresh 1
  • mehdi sabaei 2
1 استادیار گروه کلام و فلسفه، پژوهشگاه علوم اسلامی دانشگاه امام صادق(ع)
2 دانشجوی دکتری رشته کلام امامیه، دانشگاه قرآن و حدیث قم.
چکیده [English]

One of the issues frequently treated on in Mahdawi studies is regarded as the signs for Imam Mahdi`s time of appearance Advent. In addition to the Imam`s time of Advent, his time of rising has been proposed also. Although the expression "the signs of advent" has been used in many Mahdawi researches and studies, and researchers, having taken the expression as being original, have studied the subject, some have claimed that there may not be found any case of using it in traditions and even in the works of those scholars of the pure Imams` time. On this basis, some have avoided its usage. The paper, therefore, has intended to explain the difference between the words advent and rising in religious terminology, make the expression the signs of Advent documented and show its agreement with the teachings in the field. Finally, the consequences of the view of the paper have been referred to.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Advent
  • Zuhur
  • Rising
  • Qiyam
  • Sign
  • Madawiyyat
ابن اثیر جزری، مبارک بن‌محمد (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن بابویه، محمد بن‌علی، (1395). کمال الدین و تمام النعمة، تهران: اسلامیه.
ابن طاووس، على بن موسى (1383). الملاحم والفتن، قم: نشر صلوات.
ابن منظور، محمد بن‌مکرم، (1408). لسان العرب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
اسماعیلی، اسماعیل (1378). چشم به راه مهدی (علیه السلام)، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
الاهی‌نژاد، حسین (1391). حج و مهدویت، تهران: نشر مشعر.
آیتی، نصرت‌الله (1390). تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، قم: آینده روشن.
سلیمان، کامل (1386). روزگار رهایی، ترجمه علی اکبر مهدی پور، تهران: آفاق.
سلیمیان، خداداد (1395). «تبارشناسی واژگانی ظهور مهدی در منابع اسلامی»، پژوهش‌های مهدوی، قم، مؤسسه آینده روشن، سال دهم، ش 38.
طبرسی، احمد، (1470). الاحتجاج علی اهل اللجاج، مشهد: مرتضی.
طبرسی، فضل بن‌حسن، (1390). إعلام الوری بأعلام الهدی، تهران: اسلامیه.
طبرى آملى صغیر، محمد بن جریر بن رستم‏ (1413). دلائل الإمامة، قم: بعثت‏.
طوسی، محمد بن‌الحسن (1411). الغیبة، کتاب الغیبة للحجة، قم: دار المعارف الإسلامیة.
فراهیدی، خلیل بن‌احمد (1409). کتاب العین، قم: هجرت.
فیض کاشانی، محمدمحسن بن‌شاه مرتضی (1406). الوافی، اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین علی علیه السلام.
قطب الدین راوندی، سعید بن‌هبة الله (1409). الخرائج و الجرائح، قم: مؤسسه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف.
کرمی، مرعی بن‌یوسف (1421). فرائد فوائد الفکر، فی الامام المهدی المنتظر (علیه السلام)، بی‌جا: بی‌نا
کلینی، محمد (1429)‏. الکافی، قم: دارالحدیث.
مجلسی، محمد باقر (1403). بحار الأنوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مفید، محمد بن محمد. (بی تا). الفصول العشره.قم. کنگره شیخ مفید
مفید، محمد بن محمد.(1413) الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد.قم. کنگره شیخ مفید.
مقدسی شافعی سلمی، یوسف بن‌یحیی بن‌علی بن‌عبدالعزیز (1422). عقد الدرر فی اخبار المنتظر (علیه السلام)، بی‌جا.
نعمانی، محمد بن‌ابراهیم ابن أبی‌زینب (1397). الغیبة، تهران: نشر صدوق.
نیلی نجفی، علی بن عبدالکریم (1360). منتخب الانوار المضیئة فی ذکر القائم الحجة، قم: مطبعة الخیام.