واکاوی جایگاه رسول خدا (ص) در دانش الاهی امام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری کلام امامیه، دانشگاه قرآن و حدیث قم.

2 استادیار گروه معارف، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.

چکیده

چکیده
صفت علم و آگاهی در کنار عصمت دو مؤلفه اصلی شکل‌دهنده ویژگی‌های شخصیتی جانشین پیامبر از نگاه شیعه است. مکتب امامیه امام را علاوه بر عهده‌داربودن مرجعیت دینی و علمی دارای حق انحصاری الاهی در این حوزه می‌داند. این نگاه با توجه به جایگاه امامت در منظومه باورهای شیعه استحکام یافته است. چرایی این اعتقاد با نظر به ارتباط امام با عالم غیب و پذیرش مبادی خاص و الاهی برای امام پاسخ داده می‌شود. بر این اساس، نگاشته حاضر با رویکردی تحلیلی کوشیده است پس از تقسیم منابع دانش امام، با استناد به گزارش‌ها و روایات (فریقین) به آگاهی و علومی بپردازد که از طریق پیامبرn به امام علیj انتقال یافته است. مطابق رهنمود آیات و روایات، علم به احکام و حلال و حرام و همچنین علم به قرآن به واسطه پیامبر اکرمn به ائمه اطهارb منتقل شده است و امام نقش تبیینی و تفسیری در خصوص این موضوعات دارد. از مبادی دانش امام که رسول خداn در بهره‌مندی از آن یا انتقالش نقشی تعیین‌کننده دارد، می‌توان به آگاهی از ظاهر و باطن قرآن، کتاب الجامعة، الف باب و جفر ابیض اشاره کرد که نگاشته حاضر در مقام تبیین و تحلیل آن است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing the Position of the Holy Prophet (s) in Divine Knowledge of Imams

نویسندگان [English]

  • MT Shaker 1
  • Yadollah Rabiei 2
1 دانش آموخته دکتری کلام امامیه، دانشگاه قرآن و حدیث قم.
2 Assistant Professor at Islamic Azad University, Shahrood Branch
چکیده [English]

The attribute of knowledge along with inerrancy are two components which constitute the characteristics of the successor of the Prophet (s) in the viewpoint of Shiites. The Imamiyyah School considers the Imam as having the divine exclusive right in this field in addition to having religious and scientific authority. Regarding the position of Imamate, this point of view has become firm in the beliefs of Shiites. The reasons of this belief can be found by considering the relationship between the Imam with the Unseen and accepting the specific and divine bases for the Imam. Accordingly, using an analytical approach and after classifying the sources of the knowledge of the Imam, the present paper seeks to investigate those kinds of knowledge which have been transferred to Imam Ali (a) from the holy Prophet (s) by referring to the reports and narrations (of both Shiites and Sunnis). Based on the guidelines of the verses of the Quran and narrations, knowledge of religious injunctions and the permissible (Halal) and the forbidden (Haram) and also the knowledge of the Quran has been transferred to the Infallible Imams (a) through the holy Prophet (s) and the Imam has the role of explaining and interpreting these issues. From the bases of the knowledge of the Imam which the holy Prophet (s) has a significant role by transferring them, knowledge of the outer and inner aspects of the Quran, Kitab al-Jamiah, Alf Bab, and Jafr Abyaz (the white Jafr) can be mentioned which the present paper seeks to explain and analyze.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Knowledge of Imam
  • al-Jamiah
  • the Quran
  • Alf Bab
  • Jafr Abyaz
قرآن مجید.
آلوسی، سید محمود (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1362). الأمالی، تهران: اسلامیه.
ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1385). علل الشرائع، قم: داوری.
ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1385). علل الشرائع، قم: مکتبة الداوری.
ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1395). کمال الدین، قم: دار الکتب الاسلامیة.
ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1398). التوحید، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1403). الخصال، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن طاوس، علی بن موسی (1400). الطرائف، قم: خیام.
ابن طاووس، علی بن موسی (بی‌تا). سعد السعود للنفوس منضود، قم: دار الذخائر.
ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (1408). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
إربلی، علی بن عیسی (1381). کشف الغمة، تبریز: چاپ مکتبة بنی ‌هاشمی.
ایازی، محمدعلی (1380). مصحف امام علیj، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
بحرانی، سید هاشم (1416). البرهان فی تفسیر القرآن، قم: بنیاد بعثت.
حسکانی، عبیدالله (1411). شواهد التنزیل، تهران: مؤسسه چاپ و نشر.
حقی بروسوی، اسماعیل (بی‌تا). تفسیر روح البیان، بیروت: دار الفکر.
حلی، حسن بن یوسف (1982). نهج الحقّ و کشف الصدق، بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
دیلمی، حسن بن محمد (1412). إرشاد القلوب إلی الصواب، قم: الشریف الرضی.
راوندی، قطب‌الدین (1409). الخرائج والجرائح، قم: مؤسسه امام مهدی (عج).
زمخشری، محمود (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.
سیوطی، جلال الدین (1404). الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتاب‌خانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
شاکر، محمدتقی (1391). «پژوهشی در روایات الف باب»، در: علوم حدیث، ش66، ص157-182.
شاکر، محمدتقی (1395). میراث حدیثی شیعه: ریشه‌ها و رویش‌ها، قم: زمزم هدایت.
صفار، محمد بن حسن (1404). بصائر الدرجات، قم: کتاب‌خانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1417). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طبرسی، احمد بن علی (1403). الاحتجاج علی أهل اللجاج، مشهد: مرتضی.
طبرسی، فضل بن حسن (1390). إعلام الوری، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
طوسی، محمد بن حسن (1414). الأمالی، قم: انتشارات دار الثقافة.
علوی، محمد بن علی (1428). المناقب/ الکتاب العتیق، قم: دلیل ما.
عیاشی، محمد بن مسعود (1380). تفسیر العیاشی، تهران: چاپ‌خانه علمیه.
فتال نیشابوری، محمد بن احمد (1375). روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم: انتشارات رضی.
فیض کاشانی، ملامحسن (1415). تفسیر الصافی، تهران: انتشارات الصدر.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مجلسی، محمدباقر (1404). بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
مفید، محمد بن محمد (1413 الف). الارشاد، قم: کنگره جهانی شیخ مفید.
مفید، محمد بن محمد (1413 ب). امالی، قم: کنگره جهانی شیخ مفید.
نباطی بیاضی، علی بن یونس (1384). الصراط المستقیم، نجف اشرف: حیدریه.
هلالی کوفی، سلیم بن قیس (1415). کتاب سلیم بن قیس، قم: انتشارات الهادی.
یزدی مطلق، محمود (1381). امامت‌پژوهی، مشهد: دانشگاه علوم رضوی