خلود دوزخیان در جهنم از منظر آیات و روایات: بررسی دیدگاه صدرالدین شیرازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی‌ دکتری مدرسی معارف‌اسلامی، دانشگاه پیام نور، قم، ایران

2 دانشیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 دانشیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، قم، ایران

4 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور، قم، ایران

چکیده

اعتقاد به «خلود دوزخیان در جهنم» مسئله‌ای است که هم فیلسوفان، متکلمان، و اندیشمندان مطرح کرده‌اند و هم در شرع مقدس مطرح شده است. خلود دوزخیان به معنای زیستن همیشگی آنان در دوزخ و عالم پس از مرگ است؛ بدین معنا که برخی از آنان برای همیشه در جهنم‌اند و از نعمت‌های خدا محروم خواهند شد و پیوسته در رنج و عذاب به سر خواهند برد. پرسش این پژوهش آن است که: خلود دوزخیان در جهنم، از منظر آیات قرآن کریم به چه معنا است؟ و صدرالدین شیرازی چه تفسیری ذیل آیات مربوط به این موضوع دارد؟ درباره خلود و دوام در عذاب، ایراداتی مطرح شده که از جمله آنها مخالفت خلود در عذاب با رحمت واسعه الاهی، عدالت او و فطرت الاهی است. این پژوهش با روش توصیفی‌تحلیلی و بر اساس استدلال استنتاجی، خلود دوزخیان در آتش را از دیدگاه آیات و روایات بررسی می‌کند و ضمن تبیین این نظریه به تشریح نظریه ملاصدرا و تنقیح آن می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Immortality of the People of Hell from the Perspective of Verses and Narratios: A study of Sadr al-Din Shirazi's Veiw

نویسندگان [English]

  • mohsen Fadakar Langerudi 1
  • Seyyed Hasan Bathayi 2
  • Yadollah Dadju 3
  • Rajab Akbarzadeh 4
1 PhD Student in Teaching Islamic Knowledge, Payame Noor University, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Islamic Knowledge, Payame Noor University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Islamic Knowledge, Payame Noor University, Qom, Iran
4 Assistant Professor, Department of Islamic Knowledge, Payame Noor University, Qom, Iran
چکیده [English]

Belief in the immortality of the people of Hell is an issue that has been raised by philosophers, theologians, and thinkers, as well as the holy sharia. The immortality of the people of Hell means that they will live forever in Hell and the hereafter; it indicates that some of them will be in Hell forever and will be deprived of the blessings of God and will be in constant torment. The question of this research is: What is the meaning of immortality of the people of Hell from the perspective of the verses of the Holy Quran? And what is the interpretation of Sadr al-Din Shirazi on the verses related to this subject? Regarding immortality and permanence in torment, some objections have been raised, including the opposition of immortality and permanence in torment to the vast divine mercy, God' justice and divine nature. Using a descriptive-analytical method and based on inferential reasoning, this research examines the immortality of the people of Hell in fire from the perspective of verses and hadiths and while clearing up this theory, explains Molla Sadra's theory and revises it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Immortality in Hell
  • Holy Quran
  • Sadr al-Din Shirazi
  • Immortality of the People of Hell
قرآن کریم (1380). ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
ابن عربی، محمد بن علی (1392). الفتوحات المکیة، قاهره: مکتبة العربیة.
ابن عربی، محمد بن علی (2002). شرح فصوص الحکم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن فارس، احمد (1404). معجم مقاییس اللغة، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
ابـن قـیم جوزیه (1989). حادی الارواح الی بلاد الافراح، قاهره: مکتبة القرآن.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1318). حکمت، بمبئی: مطبعة گلزار.
ایجی (قـاضی عضدالدین)، عبدالرحمن بن احمد (1373). شرح المواقف، قم: شریف رضی.
جامی، عـبد الرحـمن (1306). نقد النصوص، بمبئی: ملک الکتاب.
جوادی آملی، عبدالله (1384). تفسیر تسنیم، قم: اسراء.
زمخشری، محمود بن عمر (1374). الکشاف، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
سبزواری، ملاهادی (1270). حاشیه شواهد الربوبیة، تهران: نشر ابراهیم تهرانی.
سید مرتضی (1411). الذخیرة فی علم الکلام، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
سیوطی، جلال الدین (1403). الدر المنثور، بیروت: دار الفکر.
شلتوت، محمود (1991). الاسلام عقیدة و شریعة، قاهره: دار الشروق.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1340). الحکمة العرشیة، اصفهان: مهدوی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1346). شواهد الربوبیة، مشهد: دانشگاه مشهد.
صدیق حسن خان، محمد (1415). تفسیر فتح البیان فی مقاصد القرآن، بیروت: المکتبة العصریة.
طباطبایی، محمدحسین (1350). اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا.
عبده، محمد (1427). تفسیر المنار، بیروت: دار الفکر.
غزالی، محمد (1430). الاقتصاد فی الاعتقاد، قاهره: دار البصائر.
فخر الدین رازی، محمد بن عمر (1371). تفسیر کبیر، تهران: اساطیر.
فخر الدین رازی، محمد بن عمر (1420). المحصل، قم: شریف رضی.
فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (1272). القاموس البسیط فی ترجمة قاموس المحیط، بی‌جا: بی‌نا.
قیصری، داوود بن محمود (1423). مطلع خصوص الکلم فی معانی فصوص الحکم (للشیخ الاکبر محیی الدین)، تصحیح: محمدحسن الساعدی، قم: انوار الهدی.
کاشانی، عـبد الرزاق (2007). شرح فصوص الحکم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
مجلسی، محمد باقر (1414). بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1375). اصول عقاید، تهران: امیرکبیر.
معلوف، لوییس (بی‌تا). المنجد، ترجمه: محمد بندرریگی، تهران: متنا.
مفید، محمد بن محمد (1993). اوائل المقالات، بیروت: دار المفید.