درآمدی بر شخصیت و روش‌شناسی کلامی سید دلدارعلی نقوی در تبیین امامت بر اساس کتاب عماد الاسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

2 دانشیار گروه شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

3 استادیار گروه تاریخ و فرق تشیع، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

یکی از وظایف مهم‌ متکلم تبیین آموزه‌های دینی است. منظور از «تبیین» در علم کلام آن است که متکلم گزاره اعتقادی را به گونه‌ای برای مخاطبان توضیح دهد که آنان تصویر روشن و واضحی از آموزه اعتقادی در ذهن خود بیابند. سید دلدارعلی نقوی، یکی از شخصیت‌های بزرگِ مکتب کلامی لکهنو در قرن سیزدهم هجری، در مهم‌ترین اثر کلامی‌اش با عنوان عماد الاسلام، از روش‌های متعددی در تبیین امامت بهره برده است. در این تحقیق با مروری بر نسخه خطی این کتاب روش‌هایی را که او در این مقام استفاده کرده استخراج کرده و برشمرده‌ایم. وی در تعریف امامت و تعریف نص جلی و خفی از روش تعریف مفردات، در مسئله وجوب امامت، عصمت، راه‌های تعیین امام و وجود یا فقدان نص از روش ذکر تاریخچه، در بحث حجیت اجماع و وجوب امامت از روش ذکر مبانی، در تشریح وجوب‌نداشتن نصب امام از جانب خداوند، معصوم‌نبودن امام و وجود دو امام در یک زمان از روش ذکر لوازم و پیامدها، در تبیین وجوب نصب امام بر خداوند و اینکه امام باید عالم به کل دین و افضل از مردم باشد از روش ذکر مثال و تشبیه،‌ در تبیین امامت از روش ذکر فواید و کارکردها و در موضوعات مختلف از جمله وجوب نصب امام و امامت حضرت علی j از روش استفاده از روایات بهره برده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Introduction to the Personality and Theological Methodology of Seyyed Deldar Ali Naghavi in Explaining Imamate Based on the Book Emad al-Islam

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Mollanuri shamsi 1
  • Mohammad Ghafurinejad 2
  • Emdad Turan 3
1 PhD Student in Shia Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
2 Associate Professor, Department of Shiite Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
3 Assistant Professor, Department of Shiite History and Sects, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
چکیده [English]

One of the important tasks of a theologian is to explain religious teachings. "Explanation" in theology means that the theologian explains the doctrinal statement to the audience in such a way that they find a clear picture of the doctrinal teaching in their minds. Seyyed Deldar Ali Naghavi, one of the great personalities of the Lucknow theological school in the thirteenth century AH, in his most important theological work entitled Emad al-Islam, has used several methods to explain the Imamate. In this study, by reviewing the manuscript of his book, we have extracted and enumerated the methods he has employed in this regard. They are as follows: The method of terms definition in defining the Imamate and explicit and implicit text, the method of history description in the issue of the necessity of the Imamate, infallibility, ways of determining the Imam and the existence or absence of the text, the method of principles expression in the discussion of the authority of consensus and the necessity of the Imamate, the method of mentioning the consequences and outcomes in expounding the non-necessity of appointing an Imam by God, the fallibility of the Imam and the existence of two Imams at the same time, the method of making example and analogy in explaining the necessity of appointing the Imam by God and that the Imam should be knowledgeable about the whole religion and be the best of people, the method of mentioning the benefits and functions in explaining the Imamate, the method of using narrations in various subjects, including the necessity of Imam appointment and the Imamate of Imam Ali (AS).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theological Methodology
  • Seyyed Deldar Ali Naghavi
  • Emad al-Islam
  • Explanation
  • Imamate
آزاد کشمیری، محمدعلی بن محمدصادق (1387). نجوم السماء فی تراجم العلماء: شرح حال علمای شیعه قرن‌های یازدهم و دوازدهم و سیزدهم هجری قمری، تصحیح: هاشم محدث، تهران:‌ شرکت چاپ و نشر بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی.
آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن (1403). الذریعة الی تصانیف الشیعة، گردآورنده: احمد بن محمد حسینی،‌ بیروت: دار الأضواء، الطبعة الثالثة.
امامی خویی، محمد امین (1385). مرآة الشرق، تحقیق و تصحیح: علی صدرایی خویی، قم: کتاب‌خانه عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی.
امین، سید محسن (1403). اعیان الشیعة، تحقیق: سید حسن امین، بیروت: دار التعارف للمطبوعات، الطبعة الاولی.
برخی از شاگردان غفران‌مآب (1394). آیینه حق‌نما، تحقیق: علی فاضلی،‌ قم: مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه، چاپ اوّل.
برنجکار، رضا (1393). روش‌شناسی علم کلام اصول استنباط و دفاع در عقاید، تهران: سمت و پژوهشگاه قرآن و حدیث مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
ثبوت، اکبر (1380). فیلسوف شیرازی در هند، تهران: هرمس، چاپ اوّل.
حسنی،‌ عبدالحی (1382). نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، حیدرآباد: مطبعة مجلس؛ دائرة المعارف العثمانیة، الطبعة الثانیة.
حسینی رضوی عظیم‌آبادی، سیّد مهدی بن نجف علی (1389). تذکرة العلماء المحقّقین فی آثار الفقهاء والمحدّثین، تصحیح: علی فاضلی، قم: مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه، چاپ اوّل.
رحمان علی،‌ محمد عبد الشکور بن علی (1391).‌ تحفة الفضلاء فی تراجم الکملاء: تذکره علمای هند، قم: نشر مجمع ذخایر اسلامی.
صدرالافاضل، سید مرتضی حسین (1374). مطلع انوار: احوال دانشوران شیعه پاکستان و هند، ترجمه: محمد هاشم، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، چاپ اول.
کنتوری، اعجاز حسین بن محمد قلی (1409). کشف الحجب والاستار عن اسماء الکتب والاسفار، قم:‌ کتاب‌خانه عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی.
کنتوری، میرحامد حسین (1384). شوارق النصوص،‌ تصحیح: طاهر سلامی، قم: دلیل ما، چاپ دوم.
مدرس تبریزی، محمدعلی (1369). ریحانة الادب فی تراجم المعروفین بالکنیة او اللقب،‌ تهران: کتاب‌فروشی خیّام، چاپ سوم.
مظفر، محمدرضا (1376).‌ المنطق، قم: سیدالشهداء،‌ چاپ دوم.
نقوی لکهنوی،‌ سیّد احمد (معروف به علّامه هندی) (1389). ورثة الانبیاء، تصحیح: علی فاضلی، قم: مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه، چاپ اوّل.
نقوی، سید دلدارعلی (بی‌تا). عماد الاسلام، نسخه خطی کتاب‌خانه غفران‌مآب ـ لکهنو به شماره 199، مبحث امامت.
نقوی، سید علی‌محمد (1393). فقه و فقها در هند، دهلی‌نو: مؤسسه فرهنگی‌هنری و انتشارات بین‌المللی الهدی، چاپ اوّل.
هالیستر، جان نورمن (1373). تشیع در هند، ترجمه: آذرمیدخت مشایخ فریدنی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول.