اعتبار نسبی کتاب سلیم و ناشناخته‌بودن مؤلف آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.

2 استادیار گروه شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران.

چکیده

درباره سُلیم بن قیس و کتاب منسوب به او، کتاب سلیم، از دیرباز تا کنون دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده که می‌توان آنها را در پنج عنوان دسته‌بندی کرد: واقعی‌بودن سلیم و اعتبار مطلق کتاب سلیم؛ واقعی‌بودن سلیم و اعتبار نسبی کتاب سلیم؛ واقعی‌بودن سلیم و ساختگی‌‌بودن کتاب سلیم؛ ساختگی‌بودن سلیم و ساختگی‌بودن کتاب سلیم؛ و ساختگی‌بودن سلیم و اعتبار نسبی کتاب سلیم. این جستار با تحقیق در داده‌های موجود به دیدگاه دیگری دست یافته است: 1. درباره سلیم باید توقف کرد، اگرچه احتمال واقعی‌بودن او، به عنوان راوی معمولی، قوی است؛ 2. مؤلف/ مؤلفان این کتاب از روی تقیه هویت خویش را پنهان کرده و کتاب را پس از تألیف به سلیم نسبت داده‌اند، که در آن زمان در قید حیات نبوده است؛ و 3. بر پایه برخی شواهدفقط بخشی از این کتاب دارای هویت و اصالت اولیه بوده و گویا حجم معتنابهی از آن، افزوده‌های بعدی است. تازگی این دیدگاه به مؤلفه نخست و ترکیب مؤلفه‌های سه‌گانه برمی‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Relative Validity of Solaym`s Book and Its Author`s Being Unknown

نویسندگان [English]

  • majid ebrahimiyan kapurchal 1
  • Mohamad javdan 2
  • Mohammadhasan Mohammadi Mozaffar 2
1 Phd student of Shiʿite Studies, Qom, Iran
2 Assistant professor of Shiʿite studies at University of Religions and Denominations, Qom, Iran,
چکیده [English]

Abstract
There have been various views about Solaym ibn Qays and the book attributed to him, the Book of Solaym, which can be classified into five headings: the authenticity of Solaym and absolute validity of the Book; Solaym 's authenticity and relative validity of the book; The authenticity of Solaym and falsehood of the book; Falsehood of Solaym and the book both, falsehood of Solaym and relative authenticity of the book. This research has reached another point of view by studying  available data: 1. Solaym should be stopped on, although the possibility of his being a usual narrator is notable; 2. The author / authors of this book have hidden their identity due to Taqiyyah and attributed the book to Solaym, who was not alive at that time; and 3. Based on some evidence, only a part of this book has been of its original identity and originality, and it seems that a considerable part of it has been added late. The novelty of this view goes back to the first component and the combination of the three components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Solaym Ibn Qays` Book
  • Relative Validity
  • Fake Documents

مراجع

منابع

قرآن.
ابن ابی‌ الحدید، عز الدین عبد الحمید (1378/1967). شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دار احیاء الکتب العربیة، الطبعة الثانیة، ج12.
ابن ابی شیبه، ابو بکر (1409). المصنف ابن ابی شیبه، الریاض: مکتبة الرشد، ج7.
ابن حبّان، محمد (1393). الثقات، حیدر آباد الدکن الهند: دائرة المعارف العثمانیة، ج3.
ابن عساکر، ابو القاسم (1415). تاریخ مدینة دمشق، بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع، ج9.
ابن غضائری، احمد بن الحسین (1422/1380). الرجال، تحقیق: سید محمدرضا حسینی جلالی، قم: مؤسسة دار الحدیث الثقافیة، الطبعة الاولی.
انصاری ‌زنجانی، محمدباقر (1375/1416). کتاب سلیم بن قیس الهلالی، قم: نشر هادی، چاپ نخست، ج1 و 2.
انصاری، حسن (1396). «اخبار الدولة العباسیة از کیست؟»، در: http://www.kateban.com/?page=showpic&pic=101
بابایی آریا، علی؛ فخلعی، محمدتقی (1385). «در جست‌وجوی سلیم‌ بن قیس هلالی»، در: مطالعات اسلامی، ش72، ص13-54.
بخاری، محمد بن اسماعیل (بی‌تا). تاریخ الکبیر، بی‌جا: بی‌نا، ج3.
بهبودی، محمد باقر (1427). معرفة الحدیث، بیروت: دار الهادی، الطبعة الاولی.
جلالی، عبدالمهدی (1382). «پژوهشی درباره سلیم بن قیس هلالی»، در: مطالعات اسلامی، ش60، ص89-126.
حلی، حسن بن یوسف (1417). خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، تحقیق: جواد قیومی، قم: فقاهت، چاپ چهارم.
رازی، ابن ابی حاتم (1271). الجرح والتعدیل، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج4.
سبحانی، محمدتقی (1375). «گامی دیگر در شناسایی و احیای کتاب سلیم بن قیس هلالی»، در: آیینه پژوهش، ش37، ص19-28.
 
شوشتری، محمدتقی (1390). الاخبار الدخیلة، تحقیق: علی‌ اکبر غفاری، تهران: مکتبة الحیدری، الطبعة الاولی، ج1.
شوشتری، محمدتقی (1410). قاموس الرجال، قم: نشر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم، ج5.
صفار، ابو جعفر محمد بن حسن (1404). بصائر الدرجات، تهران: مؤسسه اعلمی. 
طباطبائی، محمد حسین (1411/1991). المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، الطبعة الاولی، ج16.
العاملی (شهید ثانی)، زین الدین بن علی (1380/1422). الرسائل، تحقیق: رضا مختاری، قم: بوستان کتاب، چاپ نخست، ج2.
قلیچ، رسول (1390). بررسی دیدگاه عالمان شیعه درباره کتاب سلیم بن قیس با تأکید بر نقد دیدگاه‌های معاصر، استاد راهنما: مهدی مهریزی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
کلینی، محمد بن یعقوب (2007/1428). اصول الکافی، بیروت: منشورات الفجر، الطبعة الاولی، ج1.
گلیو، رابرت (1395). «هرمنوتیک اولیه شیعی و تعیین تاریخ کتاب سلیم بن قیس»، ترجمه: محمد حقانی فضل، در: تفسیر امامیه در پژوهش‌های غربی، به کوشش: محمدعلی طباطبایی، قم: دارالحدیث، چاپ نخست.
مادلونگ، ویلفرد (1396). «مروری کوتاه بر مطالعات شیعه‌پژوهان غربی درباره اندیشه کلامی مذاهب عمده شیعی و تحولات آن»، ترجمه: محمد جاودان و محمد انصاری اصل، در: هفت‌آسمان، س19، ش72، ص5-20.
مازندرانی، ملا محمد صالح (1429/2008). شرح اصول الکافی، با تعلیقات: میرزا ابو الحسن شعرانی، بیروت: دار احیاء التراث العربی و مؤسسه التاریخ العربی، الطبعة الثانیة، ج2.
مدرسی طباطبایی، سید حسین (1386). میراث مکتوب شیعه از سه قرن نخستین هجری، ترجمه: سید علی قَرائی و رسول جعفریان، قم: نشر مورخ، چاپ دوم (با اصلاحات).
مسعودی، ابو الحسن علی بن حسین (1357/1938). التنبیه والاشراف، تصحیح: عبد الله اسماعیل الصاوی، قاهره: دار الصاوی، الطبعة الاولی.
مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1413/1371). تصحیح اعتقادات الامامیة، تحقیق: حسین درگاهی، قم: المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، الطبعة الاولی.
ملکی معاف، اسلام (1387). «مؤلف کتاب اسرار آل محمد بر ترازوی نقد»، در: مطالعات قرآن و حدیث، ش2، ص149-182.
ناشناس (1971). أخبار الدولة العباسیة، تحقیق: عبد العزیز الدوری و عبد الجبار مطلبی، بیروت: دار الطلیعة، الطبعة الاولی.
نجاشی، ابو العباس احمد بن علی (1431/2010). الرجال، بیروت: شرکة الاعلمی للمطبوعات، الطبعة الاولی.
نعمانی، ابن ابی زینب (1432/2011). الغیبة، تحقیق: فارس حسّون، بیروت: دار الجوادین، الطبعة الاولی.
Crone, Patricia (2005). "Mawali and Prophet's Family: An Early Shiite View", in: Monique Bernards and John Nawas (eds.), Patronate and Patronage in Early and Classical Islam, Leiden: Brill, pp. 167-194.
Gleave, Robert (2015). "Early Shiite Hermeneutics and the Dating of Kitab Sulaym Ibn Qays", in: Bulletin of SOAS, 78, 1, PP. 83-103.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار