تحلیل انتقادی دیدگاه تراجم‌نگاران درباره نسب و آثار محدّث جزایری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان

2 گروه الهیات دانشکده علوم انسانی داتشگاه بوعلی سینا

چکیده

چکیده
محدّث جزایری (1050ـ1112ق) از دانشمندان برجسته شیعه، دارای آثار بسیاری است. به همین جهت از دیرباز گزارش شرح حال و معرفی آثار وی مورد اهتمام تراجم‌نویسان و محققان بوده است. با این همه، در خصوص نسب‌نامه و برخی نوشته‌های وی کاستی‌ها و اشتباه‌هایی رخ داده است. تصحیح شجره‌نامه محدّث جزایری، رد اشتباه منتسب نبودن برخی از تألیف‌های محدّث جزایری به وی، اصلاح اشتباه محدّث جزایری در معرفی کتاب غرائب الأخبار خویش با عنوان نوادر الأخبار، و اثبات تقدم نگارش انوار نعمانیه بر غایة المرام از جمله نتایج پژوهش حاضر است. همچنین نادرستی سخن آقابزرگ تهرانی در معرفی حاشیه مغنی اللبیب با عنوان الغناء و سخن محسن امین عاملی در معرفی کتاب النور المبین فی قصص الانبیاء و المرسلین جزایری با عنوان قصص الانبیاء، اثبات و انتساب کتاب‌های تحفة الاسرار، انیس الوحید و کنز الطالب و وسیلة الراغب به محدّث جزایری رد شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical Analysis of the Biographer's Views on Mohaddith Jazayeri`s Pedigree and Works

نویسندگان [English]

  • shir muhammad Alipour Abdoli 1
  • Hossein Ali Torkamany 2
  • karam siyavoshi 2
1 Department of Islamic Education, Faculty of Literature and Human Sciences, Lorestan University
2 Theology Dp. Bu_Ali Sina Univercity
چکیده [English]

Muhadith Jazayeri, 1671-1733 H, is one of the most prominent Shiite scholars in the field of Hadith and Rijal with many works. His biography and works, therefore, have long been focused on by traditional genealogists and researchers. Nevertheless, there may be found some shortcomings and mistakes on his pedigree and some of his writings. Correction of Mohaddith jazayeri`s genealogy, rejection of a view claiming wrong attribution of some of his compilations to him, correction of his mistake when introducing his own Gharaib ul-Akhbar as Navadir ul-Akhbar and showing priority of Anvar u-Unna`maniyeh over Ghayat ulMaram in being written down may be regarde as the findings of this study. Also, the misconception of the biographer: Aghabozorg Tehrani's words in introducing the footnote of “Moghni al-Labib” as “al_Ghana” and the words of Mohsen Amin Ameli in the introduction of the book “Al-Nour al-Mubin fi Qusas al_Anbia and al-Mursalin” have been proved a well as Jazayeri’s attribution of “Tohfat al-Asrar’, “Anis al-Wahid” and “Kenz al-Talib” and “Vasilat al_Ragheb” to Jazayeri, has been rejected.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Seyyed Ni’matullah Jazayeri
  • Muhaddith Jazayeri
  • Tarajem
  • Akhbarian
افندی، میرزا عبدالله (1401ق)، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چ اول، تحقیـق أحمـد حسـینی اشکوری، قم: کتابخانه مرعشی.
امین، محسن (1403ق)، أعیان الشیعة، تحقیق حسن امین، چ پنجم، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
بحرانى، یوسف (1405ق)، الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، چ اول،‌ قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
بحرانى، یوسف (بی‌تا)، لؤلؤة البحرین فی الاجازات و تراجم رجال الحدیث، چ دوم، محقق محمدصادق بحرالعلوم، قم: مؤسسه آل‌البیت7.
جزایری، سید عبدالله (1383ش)، تذکره شوشتر، چ اول، اهواز: معتبر.
جزایری، سید نعمت‌الله (1404ق)، النور المبین فی قصص الأنبیاء و المرسلین، چ اول، قم: کتابخانه مرعشی.
جزایری، سید نعمت‌الله (1427ق)، نور الأنوار فی شرح الصحیفة السجادیة، چ اول،‌ قم: آسیانا.
جزایری، سید نعمت‌الله (1427ق)، الان‍وار ال‍ن‍ع‍م‍ان‍ی‍ه‌ ف‍ی‌ ب‍ی‍ان‌ م‍ع‍رف‍ه‌ ال‍ن‍ش‍اه‌ الان‍س‍ان‍ی‍ه، کاتب محمدتقی بن‌نقی، تاریخ کتابت: 1246ق، کتابخانه ملی، شماره ثبت: 1574 ع، شناسه کد کتاب 808255 ]نسخه خطی[.
جزایری، سید نعمت‌الله (1427ق)، الان‍وار ال‍ن‍ع‍م‍ان‍ی‍ه‌ ف‍ی‌ ب‍ی‍ان‌ م‍ع‍رف‍ه‌ ال‍ن‍ش‍اه‌ الان‍س‍ان‍ی‍ه، بدون نام کاتب، تاریخ کتابت: 1234ق، کتابخانه ملّی، شماره ثبت: 670ع ]نسخه خطی[.
جزایری، سید نعمت‌الله (1427ق)، غایة المرام فی شرح تهذیب الأحکام (تحت عنوان کنز الطالب و وسیلة الراغب)، کاتب: ابراهیم بن‌زبیدی الطرفی (تاریخ استنساخ: قرن 11ق)، کتابخانه ملی، شماره شناسایی: 1/8606 و 236، شناسه کد کتاب 1659334 ]نسخه خطی[.
جزایری، سید نعمت‌الله (1427ق)، غایة المرام فی شرح تهذیب الأحکام، کاتب: محمدعلی بن‌محمدجعفر، تاریخ کتابت (۱۲۵۵ـ۱۲۵۷ق)، کتابخانه مجلس، شماره قفسه: 4458 ]نسخه خطی[.
جزایری، سید نعمت‌الله (1427ق)، غرائب الأخبار و نوادر الآثار، بدون نام کاتب، تاریخ کتابت: احتمالا قرن 11ق، کتابخانه ملی، برابر با شماره پیشین سازمان مدارک: ۳۸۰ـ۷۵۷۶۶ (برابر با ردیف صورت‌جلسه سازمان مدارک: ۲۷۳)، شناسه کد کتاب 1063968]نسخه خطی[.
جزایری، سید نعمت‌الله (1427ق)، مفتاح اللبیب فی شرح التهذیب، بدون نام کاتب، تاریخ کتابت: 1300ق، کتابخانه ملی، شماره ثبت: 45، شناسه کد کتاب 2044655]نسخه خطی[.
 
جزایری، سید نعمت‌الله (1427ق)، مقامات النجاة، کتابخانه مجلس، کاتب: سبزعلی بن‌حسنعلی فیلی مهکی، تاریخ کتابت: ۱۲۴۵ق، شماره مدرک: ۳۸۲۸۵ـ۱۰ IR، شماره راهنما: 5013 ]نسخه خطی[.
جزایری، سید نعمت‌الله (1431ق)، الأنوار النعمانیة، چ اول، بیروت: المؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
جزایری، سید نعمت‌الله (1408ق)، کشف الأسرار فی شرح الاستبصار، تحقیق و تعلیق سید طیب جزایری، چ اول، قم: مؤسسة دار الکتاب.
جزایری، سید محمد (1391ش)، نابغه فقه و حدیث، سید نعمت‌الله جزایری، چ سوم، قم: مجمع الفکر الاسلامی.
حر عاملی، محمد بن‌حسن (1362ش)، أمل الآمل، تحقیق أحمد حسینی اشکوری، قم: دارالکتاب الإسلامی.
خوانساری، محمدباقر (بی‌تا)، روضات الجنات فی أحوال العلماء و السادات، قم: دهاقانی (اسماعیلیان).
خویى، سید ابوالقاسم (1413ق)، معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، چ پنجم، بى‌جا: بى‌نا.
زادهوش، محمدرضا (1382ش)، «کتاب‌شناسی احوال و آثار سید نعمت‌الله جزایری»، مجله کتاب ماه دی (پیاپی 67)، شماره6ـ7.
شوشتری، میر عبداللطیف (1363ش)، تحفة العالم و ذیل التحفه: سفرنامه و خاطرات، چ اول، تهران: کتابخانه طهوری.
صدرایى خویى، على (1382ش)، فهرستگان نسخه‌هاى خطى حدیث و علوم حدیث شیعه، چ اول، قم: دار الحدیث.
صفره، حسین (1383ش)، «کتاب‌شناسی جوامع حدیثی چهارگانه شیعه»، مجله علومحدیث، سال نهم، ش۳۲.
قمی، شیخ عباس (1368ش)، الکنی و الالقاب، چ پنجم، تهران: کتابخانه صدر.
مدرس تبریزی، محمدعلی (1369ش)، ریحانة الأدب، چ سوم، تهران: خیام.
مفید، محمد بن‌محمد (1413ق)، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق مؤسسة آل‌البیت، چ اول، قم: المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ مفید.
اعرجی، جعفر بن‌محمد (1377ش)، مناهل الضرب فی أنساب العرب، تحقیق مهدی رجایی، قم: کتابخانه مرعشی.
نوری، حسین بن‌محمدتقی (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، چ اول، بیروت: مؤسسة آل البیت7 لإحیاء التراث.