بررسی دیدگاه نقادانه قفاری راجع به زراره با تأکید بر دیدگاه‌ خویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، مدرسی معارف اسلامی، دانشگاه پیام نور قم

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم.

چکیده

درباره زرارة بن اعین، از اصحاب امام باقر7 و امام صادق7 و از راویان مشهور و در خور اعتماد شیعه، روایات مدح و ذم متعددی وارد شده، اما دانشمندان امامیه با توجیه روایات ذم، از منظر تقیه یا ضعف سند یا ضعف متن، وی را توثیق کرده‌اند، بلکه در شمار برترین راویان و خواص اصحاب امامان به شمار آورده‌اند. ناصر بن عبدالله قفاری، از علمای معاصر وهابی، در کتاب اصول مذهب الشیعة، با استناد به روایات ذم و لعن، این راوی بزرگ را به‌جد نقد می‌کند و با ترسیم چهره‌ای کذاب از وی می‌کوشد بخش چشمگیری از روایات شیعه را، که از طریق زراره نقل شده است، کذب و نامعتبر جلوه دهد. این نوشتار با بررسی مستندات قفاری نشان داده است ایرادها و اشکال‌های وی وارد نیست و زراره از اتهام‌های واردشده، مانند جرح روایات، روایات لعن، ملاقات‌نکردن با امام باقر7، و سرپیچی از دستورهای امام، مبرا است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Study of Qefari`s Critical View on Zorarah with an Emphasis on Khoi`s View

نویسندگان [English]

  • hossein javadinia 1
  • mohammad kazem rahman setayesh 2
  • mohammad taghi Rafatnejad 2
1 Islamic education/ payame noor/ qom
2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه قم.
چکیده [English]

Abstract
Zorara bin A`yun has been known by Shiites as a well-known and confidential narrator from the companions of Imam Baqir and Imam Sadeq (A). There are numerous contradictory traditions on him; some have qualified him reproachfully and some other irreproachably. Imami scholars, however, viewing the traditions of reproach as being of taqiyah, weak document or text, have authenticated him; rather, they have regarded him to be the most superior narrators and closed companions of Imams. Naser Ibn Abdullah Qefari, a contemporary Wahhabi scholar, in his Usulu Madhhabi Shi-Shi`ah, relying on weak traditions, criticizes the great narrator extremely and, presenting a liar character of him, tries to falsify a significant portion of the Shiite narratives narrated by Zorara. This paper, by examining Qefari`s documents, has argued against him and shown considerable weakness of his words. As explained in the paper, Zorara is free from such charges as distorting narratives, narrations of curse, not meeting with Imam Baqir, and disobedience of Imam's orders.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Zorara bin A`yon
  • Qefari
  • Usulu Madhhabi Shi-Shi`ah
  • curse
  • Taqiyah
قرآن کریم (1389). ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، قم: تابان، چاپ اول.
ابن أبی ‌حاتم، عبدالرحمن بن محمد (1271). الجرح والتعدیل، هند: مجلس دائرة المعارف العثمانیة؛ بیروت: دار إحیاء التراث العربی، الطبعة الاولی، ج1.
ابن بابویه قمی (صدوق)، محمد بن علی (1362). الأمالی‏ للصدوق، تهران: انتشارات کتاب‌خانه اسلامیه‏، چاپ چهارم.
ابن بابویه قمی (صدوق)، محمد بن علی (1367). من لا یحضره الفقیه، ترجمه: على‌اکبر غفاری، تهران: صدوق‏، چاپ اول، ج1.
ابن بابویه قمی (صدوق)، محمد بن علی (1378). عیون أخبار الرضا7، قم: انتشارات جهان، ج1.
ابن بابویه قمی (صدوق)، محمد بن علی (1404). من لا یحضره الفقیه، تصحیح و تعلیق: علی‌اکبر غفاری، قم: انتشارات مؤسسه نشر اسلامی، چاپ دوم، ج1.
ابن منظور، محمد بن مکرم (بی‌تا). لسان العرب، بیروت: دار صادر، ج7.
ابن ندیم، محمد بن اسحاق (1381). الفهرست، ترجمه: محمدرضا تجدد، تهران: اساطیر، چاپ اول.
ابوغالب زرارى، احمد بن محمد (1411). رسالة أبی‌ غالب الزراری‏، قم: مرکز البحوث والتحقیقات الاسلامیة، الطبعة الاولی.
اربلى، على بن عیسى (1381). کشف الغمة، تبریز: مکتبة بنى هاشمى، ج2.
اردبیلی غروی حائری، محمدعلی (1331). جامع الرواة و ازاحة الاشتباهات عن الطرق والاسناد، بی‌جا: بی‌نا، ج1.
برقى، احمد بن محمد (1383).‏‏ رجال البرقی‏، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409). وسائل ‏الشیعة، قم: انتشارات مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ج27.
حسینی قزوینی، سید محمد (1434). نقد کتاب اصول مذهب الشیعة، قم: انتشارات مؤسسه ولی عصر، چاپ اول، ج1.
 
حسینی، سید علیرضا (1391). «زرارة ابن اعین الشیبانی: شبهات و ردود»، در: کتاب شیعه، ش5، ص41-58.
حلى، ابن داود (‏1383). رجال ‏ابن‏ داود، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
سبحانی، جعفر (1424). اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایة، قم: مؤسسه امام صادق، چاپ
سوم.
طبرى، محمد بن ابى القاسم (1383). بشارة المصطفى،‏ نجف: انتشارات کتاب‌خانه حیدریه، الطبعة الثانیة.
طوسی، محمد بن حسن (1365). تهذیب ‏الأحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، ج3 و 6.
طوسی، محمد بن حسن (1381). رجال ‏الطوسی، نجف‏: انتشارات حیدریه.
طوسی، محمد بن حسن (1414). الأمالی ‏للطوسی، قم: دار الثقافة، الطبعة الاولی.
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). فهرست ‏الطوسی، نجف: المکتب المرتضویة.
عجلی، احمد بن عبدالله (1405). تاریخ الثقات، بی‌جا: دار الباز، الطبعة الاولی.
قفاری، ناصر بن عبدالله (1415). اصول مذهب الشیعة الامامیة الاثنی عشریة عرض و نقد، قاهره: دار الحرمین، الطبعة الثانیة، ج1.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365). الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، ج1 و 3.
کشى، محمد بن عمر (1348). ‏رجال ‏الکشی، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
مازندرانى، محمد بن شهر آشوب (1379). المناقب‏، قم: مؤسسه انتشارات علامه، ج4.
مامقانی، عبدالله (1426). تنقیح المقال فی علم الرجال، قم: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، ج28.
مجلسی، محمد باقر (1404). بحار الأنوار، بیروت‏: مؤسسة الوفاء، ج53.
‏مفید، محمد بن محمد (1413 الف). الاختصاص (ج12 از مجموعه مصنفات شیخ مفید)، قم‏: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید، چاپ اول.
مفید، محمد بن محمد (1413 ب). الارشاد (ج11 از مجموعه مصنفات شیخ مفید)، قم‏: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید، چاپ اول، ج2.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ اول، ج2 و 11 و
20.
موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1410). معجم رجال الحدیث، قم‏: مرکز نشر آثار شیعه، ج4 و 7 و
14.
موسوی‌نیا، سعیده سادات (1394). «بررسی روایات لعن زرارة بن اعین با توجه به جریان‌های کلامی امامیه»، در: علوم قرآن و حدیث، ش75، ص116-134.
نباطى بیاضى، على بن یونس (1384). الصراط المستقیم، نجف: انتشارات کتاب‌خانه حیدریه، چاپ اول، ج2.
نجاشی، أحمد بن علی (1407). رجال النجاشی، قم: انتشارات جامعه مدرسین.