جایگاه رواداری در تمدن‌سازی اسلامی از دیدگاه سید جمال‌الدین اسدآبادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شیعه شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب

2 استادیار و عضو هیئت علمی گروه تاریخ ، دانشگاه الزهراء(س)

چکیده

پژوهش حاضر با رویکردی بینارشته‌ای دیدگاه سید جمال‌الدین اسدآبادی در زمینه کارکردهای رواداری در تمدن‌سازی اسلامی را تبیین کرده است. اسدآبادی اندیشه احیاگری خود را بر پایه رواداری استوار کرده و نقش مهمی برای آن در تمدن‌سازی قائل است. از نظر او، مسائلی مانند باور به اسلام اصیل، روزآمدسازی اسلام متناسب با نیازها، گسترش مناسبات علمی با اندیشمندان دیگر، همگرایی و هم‌اندیشی مسلمانان و نخبگان آنان در زدودن خرافات از جامعه از مهم‌ترین محورهای پایه‌ای برای چنین هدفی است. همچنین، فرهنگ‌سازی رواداری بین ملت‌های مسلمان، زمینه همگرایی و دوری از واگرایی و تفرقه را فراهم خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Position of Tolerance in Islamic Civilization-Making from Sayyid Jamāl al-Dīn Asadābādī`s View

نویسندگان [English]

  • mohammad dehghani 1
  • mohammad reza barani 2
1 Ph.D. student of the University of Religions and Religions
2 Assistant Professor and Faculty Member of the History Department of Al-Zahra University
چکیده [English]

This research has explained Sayyid Jamāl al-Dīn Asadābādī's perspective on the functions of tolerance in Islamic civilization-making with an interdisciplinary approach. Asadābādī bases his revival thought on tolerance and plays an important role in civilization. In his view, such issues as belief in origional Islam, the modernization of Islam in accordance with needs, the expansion of scientific relations with other scholars, the convergence and concurrence of Muslims and their elites in eliminating the superstitions of society are among the most important axes for such a goal. Also, the culture of tolerance among Muslim nations will provide a ground for convergence and prevent divergence and division

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Civilization
  • tolerance
  • Islamic Civilization
  • Convergence
  • Sayyid Jamāl al-Dīn Asadābādī
قرآن کریم.
اسدآبادی، سید جمال‌الدین (1298). حقیقت مذهب نیچری و بیان حال نیچریان، بمبئی: حاج محمدحسن کازرونی.
اسدآبادی، سید جمال‌الدین (1313). مقالات جمالیه، جمع‌آوری: لطف‌الله‌خان اسدآبادی، تهران: فردین.
اسدآبادی، سید جمال‌الدین (1358). مقالات جمالیه، به کوشش: حسن جمالی، تهران: ایران‌شهر.
اسدآبادی، سید جمال‌الدین (1360). گزیده عروة الوثقی، ترجمه: عبدالله سمندر، تهران: مولا.
اسدآبادی، سید جمال‌الدین (1379). مجموعه رسائل و مقالات، به کوشش: سید هادی خسروشاهی، تهران: بی‌جا.
اسدآبادی، لطف‌الله (1326). شرح حال و آثار سید جمال‌الدین اسدآبادی معروف به افغانی، تبریز: دین و دانش.
امین، احمد (1965). زعماء الاصلاح، بیروت: دار الکتب العربی.
باغچه‌وان، سعید (1383). «بیداری اسلامی و اندیشه‌های سید جمال‌الدین اسدآبادی»، در: اندیشه انقلاب اسلامی، ش10، ص227-242.
حسن‌زاده آملی، حسن (1366). فهرست غرر الحکم و درر الکلم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حلبی، علی‌اصغر (1356). زندگی و سفرهای سید جمال‌الدین اسدآبادی، تهران: زوار. 
شرابی، هشام (1368). روشنفکران عرب و غرب، ترجمه: عبدالرحمن عالم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
شیرودی، مرتضی؛ عابدی، سید محمد (1392). «نقش امام خمینی در بیداری اسلامی در مقایسه با سید جمال‌الدین»، در: مطالعات تاریخی جهان اسلام، ش1، ص77-101.
صاحبی، محمدجواد (1367). اندیشه اصلاحی در نهضت‌های اسلامی، تهران: کیهان.
صاحبی، محمدجواد (1375). سید جمال‌الدین اسدآبادی: بنیا‌ن‌گذار نهضت احیای تفکر دینی، تهران: فکر روز.
طباطبایی، سید مصطفی (1357). شیخ محمد عبده: مصلح بزرگ مصر، تهران: قلم.
فتحعلی، محمود (1378). تساهل و تسامح اخلاقی، دینی، سیاسی، قم: مؤسسه فرهنگی طه.
فراست‌خواه، مقصود (1374). سرآغاز نواندیشی معاصر، تهران: شرکت سهامی انتشار.
فولادوند، عزت‌الله (1376). خرد در سیاست، تهران: طرح نو.
قزوینی، ملا خلیل بن غازی (1387). الشافی فی شرح الکافی (للملا خلیل القزوینی)، محقق: محمدحسین درایتی، قم: دار الحدیث، ج1.
کالن، ابراهیم؛ احمد حسینی، سید نصیر (1382). «اندیشه‌های فلسفی، سیاسی و اجتماعی سید جمال»، در: علوم سیاسی، ش24، ص211-222.
مجتهدی، کریم (1363). سید جمال‌الدین اسدآبادی و تفکر جدید، تهران: نشر تاریخ ایران.
مطهری، مرتضی (1372 الف). بررسی اجمالی نهضت‌های اسلامی در صدساله اخیر، تهران: صدرا، چاپ یازدهم.
مطهری، مرتضی (1372 ب). پیرامون جمهوری اسلامی، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1372 ج). تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1377). مجموعه آثار شهید مطهری، تهران: صدرا، ج21 و 29.
منهاج دشتی، ابراهیم (1386). نهج البلاغه موضوعی، تهران: اسوه.
نیک‌فر، محمد (1378). رواداری، حقوق بشر، خشونت و جامعه مدنی، تهران: طرح نو.
واثقی، صدر (1355). سید جمال‌الدین حسینی پایه‌گذار نهضت‌های اسلامی، تهران: پیام.
یوسفی، بتول (1390). «بررسی و نقد دیدگاه سید جمال و محمد عبده در سیر استعلایی بیداری اسلامی»، در: جستارهای سیاسی معاصر، ش4.