2024-03-29T20:09:00Z
https://imamiya.urd.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=6670
پژوهشنامه امامیه
1396
3
5
بررسی مباحثات واقفیه با امامیه در روایات؛ مطالعه موردی عبدالکریم بنعمرو خثعمی
محمد تقی
ذاکری
نعمت الله
صفری فروشانی
چکیده واقفه یکی از گرایشهای شیعی است که محدثان شیعی به وجود آوردهاند. تاکنون درباره واقفه بحثهای فراوانی شده است. مباحثات گروههای دیگر شیعی با این گروه از محدثان که با رویکرد واقفیانه روایات را نقل میکردند، درخور بررسی است. از اینرو در این تحقیق بررسی میکنیم که واقفه چگونه از روایات در مباحثات خود بهره میبردند. تعداد بسیاری از روایات واقفه در منابع شیعی نقل شده است که بخشهایی از آن مربوط به مباحثات و منازعات این گروه از محدثان با امامیه است؛ اما به شکلی در منابع جای گرفته است که بیانگر مفهوم واقعی خود نیست. برخی راهکارهای مناسب برای کشف مفهوم حقیقی این روایات، عبارت است از: بررسی دادههای منابع رجالی و فهرستنگاری دربارة راویان، شناسایی جریانها و سلسله راویان واقفی که در این مباحثات فعالیت داشتهاند و کشف ارتباط بین گرایشهای اعتقادی این راویان با محتوا و مضامینی که درباره امام، امامت، غیبت، قائم و... نقل کردهاند. از اینرو در این تحقیق با مطالعه و بررسی اندیشه و فعالیتهای یکی از واقفیان به نام عبدالکریم بنعمرو خثعمی، روایات مباحثهگونه واقفیه را با استفاده از روشهای رجالی، حدیثی و تاریخی بررسی کردهایم. این تحقیق بخشی از جریانهای واقفه و گونهای از روایات آنها را با عنوان روایات مباحثهای شناسایی و معرفی کرده است.
واقفیه
امامیه
عبد الکریم بن عمرو خثعمی
مباحثات درون شیعی
روایات
2017
08
23
5
26
https://imamiya.urd.ac.ir/article_111392_e29cadc68a88dac14d7eb5a5fb78a7c5.pdf
پژوهشنامه امامیه
1396
3
5
واکاوی روش کلبرگ در فهم قوای بصری امام با رویکردی به فقه الحدیث امامیه
مهیار
خانی مقدم
چکیده پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به واکاوی روش کلبرگ در فهم قوای بصری امام، بر مبنای مقاله «Vision and the Imams» و با رویکردی به فقه الحدیث امامیه میپردازد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که نقاط قوّت متعدّدی در روش کلبرگ وجود دارد که عبارت است از: اذعان به وضعیّت رجالی برخی از راویان؛ تطبیق افراد موجود در اسناد حدیث؛ استناد به منابع معتبر شیعی؛ دقّت در منابع برخی روایات؛ توجه به آفتهای احتمالی در هنگام صدور و نقل حدیث؛ ارائه شواهد قرآنی و روایی برای قوای نظری امام، بینا ساختن نابینا توسّط امامان، مسخ دشمنان شیعه و تفاضل مقام امامان7 بر حضرت ابراهیم7 و استفاده از احادیث مشابه و معارض برای تبیین زمان دقیق دستیابی امام بر عمود نور، شباهت حضرت ابراهیم و امامان در مشاهده ملکوت، قابل مشاهده بودن امام برای تمامی مردم و نشان دادن غیب به دیگران توسط امام. روش کلبرگ آسیبهایی نیز دارد مانند بیدقّتی در برخی انتسابها، استفاده از منابع نامعتبر یا خدشهدار، مراجعه نکردن به منابع لغوی معتبر در فهم معنای واژه و توجه نداشتن به سبب صدور حدیث در برخی موارد. این آسیبها موجب ارائه برخی آرای موهوم مانند قابل مشاهده نبودن فرشتگان برای امام پس از دستیابی به مقام امامت شده است.
کلیدواژهها: کلبرگ
فهم حدیث
خاورشناسان
قوای بصری
امام
2017
08
23
27
56
https://imamiya.urd.ac.ir/article_111412_56a6775792e52522067f6c99c2f09650.pdf
پژوهشنامه امامیه
1396
3
5
واکاوی تفسیری آیه ولایت از منظر فریقین
ابراهیم
ابراهیمی
محمد
تیموری
اصغر
طهماسبی بلداچی
چکیده برای آیه ولایت تفاسیر متعددی ارائه شده است. مفسران فریقین دو دیدگاه کلی درباره تفسیر این آیه بیان کردهاند؛ مفسران شیعه آیه را دالّ بر ولایت و امامت امام علی7 میدانند، ولی بیشتر اهل سنت، ولایت در این آیه را مطلق دانسته، آن را به تمام مؤمنان نسبت میدهند. از آنجا که آیه ولایت، مصادیق ولایت مثبت را معرفی میکند و مسئله ولایت از اساسیترین مباحث معرفتی- اعتقادی است، ضروری است که بیشتر درباره این آیه شریفه کنکاش شود و تفسیر صحیحی از آن بازگو شود. پژوهش فرارو ضمن تحلیل آرای مفسران فریقین، درصدد معناشناسی قرآنی واژه «ولیّ» و پیجویی روایی مصداق «الذین امنوا» است. نتیجه این پژوهش، بازنمایی صحت دیدگاه شیعه است که بر اساس آن، «ولیّ» به معنای ولایت و سرپرستی و مصداق «الذین آمنوا» امام علی7 است.
کلیدواژهها: قرآن کریم
تفسیر تطبیقی
فریقین
آیه ولایت
ولایت امام علی(ع)
2017
09
20
57
80
https://imamiya.urd.ac.ir/article_111393_69a2f78d4dfd35de6a9c134a9a8d6a4b.pdf
پژوهشنامه امامیه
1396
3
5
مطالعه تطبیقی مبارزه امام علی(علیه السلام) با عمرو بنعبدود در منابع تاریخی، حدیثی و تفسیری فریقین تا پایانِ قرن هفتم
علی
احمدی
کاوس
روحی برندق
چکیده مبارزه امام علی7 با عمرو در جنگ احزاب، از برهههای مهم این جنگ سرنوشتساز و از دلایل شکست مشرکان بود. عالمان به این واقعه توجه داشته و هر کدام با توجه به رویکرد مذهبی خود، به نقل آن پرداختهاند. در این مقاله این مبارزه را در منابع سنی و شیعه بررسی کرده، پس از تطبیقِ مستنداتِ روایی – تاریخی این منابع، به این نتیجه رسیدیم که نوعِ نگاهِ عالمان سنی و شیعه، در انعکاسِ اصل این جریان و جزئیات و خصوصیات آن، متفاوت است. عالمان شیعه، این واقعه را به تفصیل بیان کردهاند، اما در میان عالمان اهل سنتی که در این مقاله بررسی شدند، واقدی بیشترین جزئیات و طبری و ابناثیر کمترین جزئیات را بیان کردهاند. گروهی نیز اصل این جریان را نقل نکرده و گروهی دیگر آن را انکار کردهاند. بنابراین، چهار نوع دیدگاه کلی در میان عالمان اهل سنت درباره این رویداد مهم تاریخی، به دست میآید: 1. بیان واقعه به همراه جزئیات؛ بیان مختصر واقعه؛ 3. بیان نکردن اصل آن؛ 4. انکار اصل واقعه.
کلیدواژهها: امام علی
عمرو بنعبدود
جنگ احزاب (خندق)
غزوات پیامبر
2017
08
23
81
104
https://imamiya.urd.ac.ir/article_111384_e6cc37ddd14e8b42e24ffe74498b869c.pdf
پژوهشنامه امامیه
1396
3
5
موضع امامیه در برابر دیدگاه کیسانیه، غلات، زیدیه و اسماعیلیه درباره آموزه بداء
ابراهیم
نوئی
چکیده اهل سنت و امامیه در نادرستی انتساب معنای لغوی بداء به خداوند اتفاق نظر دارند؛ هرچند اهل سنت بر این پندارند، که امامیه معنای لغوی بداء را به خداوند نسبت میدهد؛ معنایی که مستلزم انتساب لوازمی چون جهل و ندامت به آن ساحت ربوبی است. البته اخبار و احادیث امامیه که شمار آنها به حد تواتر میرسد، بداء را به خداوند نسبت دادهاند و بزرگان امامیه درصدد تبیین معنای بداء در آن اخبار برآمدهاند. فِرَق منسوب به شیعه هم در باب بداء مواضع مختلفی دارند. فرقهای چون زیدیه انتساب بداء به خداوند را صریحاً نفی میکند و همانند اهل سنت بر امامیه به خاطر اعتقاد به بداء، اعتراض میکند. اسماعیلیه هم به سبب تعارض باور به بداء با امامت اسماعیل، بداء را نپذیرفتهاند. کیسانیه بداء را همان نسخ میدانند. غلات هم با آنکه همواره مورد لعن و تکفیر بزرگان امامیه بودهاند، به بداء اعتقاد دارند. نوشتار پیش رو درصدد است مواضع بزرگان امامیه را در برابر فرقههای چهارگانه مزبور تقریر کند.
کلیدواژهها: بداء
کیسانیه
غلات
زیدیه
اسماعیلیه
امامیه
2017
08
23
105
122
https://imamiya.urd.ac.ir/article_111390_e2f4014fdcc41ab9285a7fd8055d9890.pdf
پژوهشنامه امامیه
1396
3
5
واژهشناسی نشانههای ظهور و قیام در منظومه معارف مهدوی
حمید
نگارش
مهدی
صبائی
یکی از زیرشاخههای مباحث مهدوی، بحثِ نشانههای ظهور است. در کنار عبارت نشانههای ظهور، عبارت نشانههای قیام نیز مطرح شده است. واژه «علائم الظهور» در زبان عربی و «نشانههای ظهور» در زبان فارسی، در پژوهشها و تحقیقات مهدوی فراوان بهکار رفته است و برخی محققان با قطعی دانستن ورود این عبارت در معارف مهدوی، به بحث درباره این موضوع پرداختهاند؛ اما با بررسی آموزههای مهدوی روشن میشود که این عبارت نهتنها در روایات، بلکه در بیان دانشمندان همعصر پیشوایان معصوم7 نیز بهکار برده نشده است. در نتیجه برخی محققان در بهکارگیری این واژه تردید کردهاند. این تحقیق بر آن است ضمن بیان تفاوتهای میان واژه قیام و ظهور در ادبیات دینی، با بیان شواهد و مستندات لازم، دلایل درستی بهکارگیری عبارت نشانههای ظهور و سازگاری آن با آموزههای مهدوی را تبیین و پیامدهای این دیدگاه را نمایان کند.
کلیدواژهها: ظهور
قیام
نشانه
علامت
مهدویت
2017
08
23
123
142
https://imamiya.urd.ac.ir/article_111409_b76d0bb55961b1095d64840f94724d2e.pdf
پژوهشنامه امامیه
1396
3
5
نسخه کامل این شماره به همراه تصویر جلد آن به منظور چاپ در صورت نیاز به نسخه چاپی
2017
08
23
1
162
https://imamiya.urd.ac.ir/article_79506_fb14de56224db04f446b90e2e0bb3afc.pdf